Przeczytaj projekt Strategii Cyfryzacji Polski do 2035 roku >>>
Polska oparta na nowoczesnych technologiach
Szybkość i skalę absorpcji sztucznej inteligencji pokazują wyniki raportu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), według których w ciągu ostatniej dekady liczba patentów związanych z genAI wzrosła wzrosła niemal 20-krotnie. Słusznie dostrzegają to także autorzy projektu Strategii Cyfryzacji Państwa, wskazując na obecnie trwający międzynarodowy wyścig między państwami – o talenty i firmy, które mają potencjał do wytwarzania nowej fali usług i produktów, które podniosą efektywność gospodarki na nowy poziom oraz dadzą szansę rozwiązania szeregu dotychczas nierozwiązywalnych problemów naukowych czy społecznych. Izba bardzo pozytywnie oceniła szeroki zakres rządowej Strategii, gdzie procesy cyfryzacyjne nie są ograniczane jedynie do wąsko pojętej cyfryzacji administracji, ale są związane także z biznesem i technologiami.
Zobacz również
Krytyka silosowości polskiej administracji
Jednym z głównych wyzwań wskazanych w dokumencie jest potrzeba walki z tzw. silosowością działań administracji publicznej, która utrudnia efektywne wdrażanie technologii cyfrowych. Obecnie poszczególne resorty często prowadzą zupełnie niezależną politykę, ulegając w szczególności wąskim grupom nacisku, co prowadzi do niespójnych polityk, często promujących partykularny interes kosztem ogółu społeczeństwa i gospodarki. Problem ten nie ogranicza się do obszaru cyfryzacji, ale przyjęcie Strategii może być pierwszym krokiem do wprowadzenia pozytywnych zmian. Groźnym przykładem takiej niespójności są m.in. ostatnie zapowiedzi Ministry Pracy i Polityki Społecznej stworzenia listy zawodów “chronionych” przed wpływem systemów sztucznej inteligencji, co nie jest zgodne z celami Strategii resortu cyfryzacji uznających modernizację i rozwój nowoczesnych branż za priorytet.
Sztuczna inteligencja przejmuje stery
Z punktu widzenia AI Chamber najistotniejszą częścią Strategii jest ta poświęcona sztucznej inteligencji. Według badań McKinsey Global Institute prawie 70% firm wprowadzi przynajmniej jeden rodzaj technologii opartej na AI do 2030 r. Izba w pełni zgadza się z diagnozą, że Polska nie wykorzystuje swojego potencjału w tym obszarze. Aby to zmienić, kluczowe są proinnowacyjne regulacje prawne i otoczenie instytucjonalne, stwarzające przyjazne warunki dla rozwoju AI. Jednak zdaniem Izby wiele zaproponowanych w Strategii działań, zwłaszcza w obszarze sztucznej inteligencji, zostało opisanych w sposób ogólnikowy i mało precyzyjny. Przykładem jest brak szczegółów dotyczących tworzenia regulacyjnych sandboxów dla AI, zwiększania finansowania badań czy budowy infrastruktury cyfrowej.
Po pierwsze, AI Chamber rekomenduje szybkie wprowadzenie piaskownic regulacyjnych dla projektów AI. Ponieważ jest to działanie sprzyjające powstawaniu innowacyjnych rozwiązań, które jest bardzo wyczekiwane przez środowisko twórców AI, powinny powstać niezwłocznie w ramach implementacji przepisów AI Act, już przed przyjęciem wieloletniej Strategii.
Izba postuluje także dążenie do większego wsparcia finansowego dla badań B+R i wdrożeń AI w Polsce i rozwoju w tej dziedzinie oraz eliminację barier prawnych i proceduralnych hamujących innowacje. Niestety w ostatnich miesiącach można było zaobserwować dużą niechęć przeznaczania środków na rozbudowę infrastruktury obliczeniowej (np. w uczelniach), mimo rekordowych środków budżetowych przeznaczonych na transfery socjalne czy obronność.
#PolecajkiNM cz. 32: czego szukaliśmy w Google’u, Kryzysometr 2024/25, rynek dóbr luksusowych w Polsce
Braki w konkretyzacji celów i działań
Chociaż Izba pozytywnie ocenia ogólne cele Strategii, wskazuje na wyraźną potrzebę doprecyzowania mechanizmów wdrożeniowych i określenia jednoznacznych regulacji dotyczących podmiotów odpowiedzialnych za realizację działań. Bez wyraźnego wskazania liderów realizacji projektów oraz jasno zdefiniowanych ról, istnieje ryzyko rozmycia odpowiedzialności, co może prowadzić do opóźnień lub niepełnej realizacji celów.
Słuchaj podcastu NowyMarketing
AI Chamber wskazuje też na brak określenia wskaźników mierzenia bieżących postępów oraz mechanizmów kontroli i egzekucji celów. Zdaniem Izby, jeśli Strategia ma istotnie przyczynić się do rozwoju kraju, cele muszą być konkretne, mierzalne i skutecznie egzekwowane, takie jak np. liczba uruchomionych projektów pilotażowych, wartość inwestycji w obszarze AI czy wzrost liczby wysoko wykwalifikowanych specjalistów w dziedzinach STEM. Aby jednak zapewnić skuteczną kontrolę nad realizacją działań i monitorowaniem wyników, rola Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji (KRMC) powinna być podniesiona i zrównana z innymi komitetami Rady Ministrów. Kontroli tego organu powinny być poddawane wszystkie projekty mające lub mogące mieć wpływ nie tylko na cyfryzację administracji, ale ogólnie na gospodarkę cyfrową, naukę, kształcenie, badania i rozwój w tym zakresie. Komitet powinien mieć także uprawnienia do blokowania projektów niezgodnych z celami cyfryzacji.
Apel o wsparcie sektora edukacji
W stanowisku AI Chamber postuluje dalsze inwestycje w edukację i rozwój polskiej nauki w zakresie sztucznej inteligencji i ogólnie dziedzin STEM, podkreślonych w projekcie Strategii: “bez oparcia się o silną krajową bazę naukową, polska sfera cyfrowa nie będzie rozwijała się harmonijnie”. Jednak zdaniem Izby w ostatnich miesiącach działania administracji w tym zakresie wzbudziły powszechny niepokój, a międzynarodowa pozycja Polski została wystawiona na szwank. Przyjęcie Strategii także w tym obszarze powinno przynieść pozytywne zmiany, mimo że podmiotem wiodącym jest tu Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Przyszłość AI na wyciągnięcie ręki?
W swoim stanowisku AI Chamber wyraziła gotowość do współpracy przy tworzeniu bardziej szczegółowych rozwiązań wspierających rozwój polskiej nauki i biznesu w obszarze AI. Izba z nadzieją spogląda na przyjęcie Strategii Cyfryzacji do 2035 roku i traktuje ją jako kolejny krok w kierunku bardziej innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki. Jednocześnie apeluje o nadanie priorytetu działaniom wspierającym rozwój AI i eliminację barier administracyjnych oraz prawnych.
– Problem niskiej innowacyjności gospodarki jest problemem systemowym, związanym przyczynowo skutkowo z szeregiem innych jak m.in. z brakiem kadr, rozdrobnieniem gospodarki, brakiem popytu na innowacje, czy barierami mentalnymi. Stąd kluczowa jest zmiana takiego stanu rzeczy na poziomie meta. Bez rozwiniętej, nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki krajowej, dającej miejsca pracy, finansującej badania i stanowiącej solidną bazę podatkową nie będzie bowiem możliwa realizacja także innych celów – w tym społecznych. Aby Polska kontynuowała bezprecedensowy okres swojego rozwoju, konieczna jest przyjęcie i konsekwentne wprowadzanie w życie spójnej wizji RP jako państwa opartego na wiedzy, nauce i rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu. W naszej opinii Strategia w dużej mierze zawiera właśnie taką wizję, dlatego zasługuje na poparcie i jak najszybsze wdrożenie – podkreśla Tomasz Snażyk, prezes AI Chamber.