Raka jelita grubego można łatwo zdiagnozować i zapobiec jego rozwojowi we wczesnej fazie choroby. Niestety często jest wykrywany dopiero w stadium zaawansowanym, bo nawet przez 10 lat może rozwijać się bez żadnych objawów. Polacy idą do lekarza dopiero, kiedy czują, że coś im poważnie dolega, a i wtedy, zwlekają nawet do pół roku.
– Musimy zacząć się badać, bo wczesne wykrycie raka jelita grubego to niemal stuprocentowa możliwość wyleczenia go – mówi Iga Rawicka, wiceprezes Fundacji EuropaColon Polska.
Zobacz również
Na raka jelita grubego każdego dnia umierają w Polsce 33 osoby (z powodu pandemii ta liczba może wzrosnąć). Przede wszystkim dlatego, że zbyt późno go wykrywamy. Mimo że rak jelita grubego jest trzecim najczęściej występującym nowotworem wśród mężczyzn i drugim wśród kobiet, to dla większości Polaków wciąż jest tematem tabu.
– Nie czujemy się komfortowo rozmawiając o biegunkach, zaparciach, krwawieniu z odbytu, bólach brzucha, osłabieniu czy zmęczeniu. Ale musimy pokonać wstyd, bo to on nas zabija – mówi Iga Rawicka, z Fundacji EuropaColon Polska, organizator kampanii „Nie miej tego gdzieś. Wszystko na temat raka jelita grubego”.
Kampania rusza – nieprzypadkowo – w marcu, bo jest to miesiąc, który Parlament Europejski w 2008 roku ustanowił „Miesiącem Świadomości Raka Jelita Grubego”. Jej celem jest podniesienie świadomości Polaków dotyczącej diagnozowania i leczenia tej choroby, a także czynników ryzyka, z których najważniejsze wiążą się ze stylem życia: zdrową dietą i aktywnością fizyczną.
#NMPoleca: Jak piękny design zwiększa konwersję w e-commerce? Tips & Tricks od IdoSell
– Warto poznać historię swojej rodziny, bo około 10 procent wszystkich nowotworów to nowotwory dziedziczne. Pamiętajmy jednak, że przyczyna powstawania pozostałych 90 procent nowotworów wiąże się z czynnikami niezależnymi od dziedziczenia. Zła dieta, otyłość, brak ruchu, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Wszystko to podwyższa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego – mówi Iga Rawicka.
Słuchaj podcastu NowyMarketing
Kolonoskopia? Może później…
– Żeby rozpoznać raka jelita grubego wystarczy jedno badanie, jakim jest kolonoskopia. Niestety Polacy boją się tego badania – mówi prof. Jarosław Reguła kierownik Kliniki Gastroenterologii Onkologicznej Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie oraz Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.
Dodaje, że polskie statystyki funkcjonującego od 2000 r. bezpłatnego, finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia programu przesiewowej kolonoskopii, w kierunku raka jelita grubego są złe. Na zaproszenie do wykonania tego badania wysyłane do osób powyżej 55 roku życia, odpowiada aktualnie zaledwie 17 proc. z nich. Na początku programu ten odsetek sięgał 35 proc. Dla porównania na zaproszenie do innego rodzaju badania przesiewowego (test na krew utajoną w stolcu) w Niderlandach, Słowenii, kraju Basków czy Belgii zgłasza się około 70 proc., a w krajach skandynawskich nawet do 80 proc. zaproszonych osób.
Zdaniem profesora Reguły przyczyn tego stanu rzeczy jest bardzo wiele. Najważniejsze z nich, to wciąż jeszcze niewystarczająca świadomość i poziom edukacji społeczeństwa.
– W ankiecie przeprowadzonej wśród osób, które nie skorzystały z zaproszenia na zaproszenie i nie zgłosiły się na badanie przesiewowe, wiele odpowiedziało, że nie ma objawów, więc nie widzi potrzeby, żeby się badać. Tymczasem badania profilaktyczne powinno się wykonywać zanim jakiekolwiek objawy się pojawią. Bo polipy, z których najczęściej powstaje rak, a także sam rak we wczesnym stadium, przez wiele lat przebiegają bezobjawowo – mówi prof. Reguła.
Kolejna grupa ankietowanych deklaruje, że nie chce poddać się kolonoskopii, bo obawia się bólu lub uważa, że badanie to jest krępujące. Eksperci podkreślają, że opinie te od dawna już mają charakter mitów, bo większość badanych może skorzystać ze znieczulenia, a personel medyczny jest wyszkolony tak, by zminimalizować nieprzyjemne wrażenia pacjentów. Inną metodą diagnostyczną lepiej akceptowaną przez osoby zapraszane jest nieinwazyjne badanie na krew utajoną w kale (tzw. test FIT). Pozytywny wynik tego badania musi być jednak potwierdzony dodatkowo przez kolonoskopię.
Wczesne wykrycie, to szansa na wyleczenie!
Fundacja EuropaColon Polska organizując kampanię „Nie miej tego gdzieś”, chce zwrócić uwagę na problem lekceważenia przez Polaków ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. Kampania będzie się koncentrować także na innych kwestiach, ważnych dla podniesienia skuteczności leczenia pacjentów z zaawansowanym rakiem jelita grubego, by zwiększyć przeżywalność osób z tym rakiem.
Dr hab. med. Barbara Radecka z Opolskiego Centrum Onkologii podkreśla, że rak jelita grubego należy do nowotworów, które rozwijają się powoli, a jego rozwojowi można zapobiec we wczesnej fazie.
– Niemal każdy rak jelita grubego był kiedyś małym polipem. Taki polip nie daje o sobie znać. Podczas profilaktycznej kolonoskopii może on jednak zostać znaleziony, a co więcej – usunięty. Możemy więc w łatwy sposób zapobiec rozwojowi raka – mówi dr Radecka.
Dodaje, że skuteczność leczenia raka jelita grubego (mierzona m.in. odsetkiem osób przeżywających 5 lat od rozpoznania choroby) na świecie i w Polsce systematycznie się poprawia. Wyniki leczenia zależą przede wszystkim od zaawansowania choroby w chwili jej rozpoznania. Wczesne wykrycie to szansa na pełne wyleczenie.
– Spośród pacjentów, u których rozpoznajemy chorobę we wczesnym stadium i stosujemy radykalne leczenie, pięć lat przeżywa 80-90 procent. Natomiast spośród osób, u których rozpoznajemy raka z przerzutami, tylko 10 do 20 procent. To ogromna różnica! – mówi dr Radecka.
Zatem korzystanie z badań profilaktycznych, które oferuje nam współczesna medycyna jest rzeczą kluczową.
Zanim zachorujesz
Równie ważnymi co diagnostyka i leczenie raka jelita grubego wątkiem w kampanii „Nie miej tego gdzieś!” jest pomaganie osobom chorym oraz zwiększanie świadomości w zakresie profilaktyki.
– Zależność między otyłością a ryzykiem zachorowania na wszystkie nowotwory, nie tylko jelita, jest wprost proporcjonalna. Im większe BMI tym większe ryzyko zachorowania. Dlatego zdrowa dieta, aktywność fizyczna, rezygnacja z papierosów i alkoholu, są czynnikami kluczowymi dla naszego zdrowia – mówi prof. Jarosław Reguła. Wywiad z profesorem, w którym odpowiada m.in. na pytania na temat zdrowego stylu życia, można obejrzeć na stronie kampanii: niemiejtegogdzies.pl.
– Z jednej strony edukacja dotycząca profilaktyki: jak zapobiegać i jak wcześnie wykrywać raka jelita grubego. Z drugiej, troska o pacjenta zmagającego się już z chorobą i jakość jego życia oraz zwiększenie szans na wyzdrowienie, to najważniejsze obszary działania naszej Fundacji – mówi Iga Rawicka.
Dlatego w Kampanii nie zabraknie porad ekspertów zajmujących się żywieniem, jak dr n. med. Aleksandry Kapały, autorki książki „Dieta w chorobie onkologicznej” czy porad psychoonkologów. Wszystkie te informacje – przydatne zarówno dla pacjentów, ich bliskich i opiekunów, jak i osób, które chcą zadbać o swoje zdrowie, będą sukcesywnie publikowane na stronie kampanii. W ramach kampanii zaplanowano też otwarte dla wszystkich zainteresowanych spotkania online z ekspertami na profilach społecznościowych Fundacji EuropaColon Polska. Partnerem wspierającym Kampanię jest firma Pierre Fabre Medicament Polska. Kampania ma potrwać do końca 2021 roku, a jej główne odsłony zaplanowane są na marzec oraz wrzesień – 27 września przypada Światowy Dzień Przerzutowego Raka Jelita Grubego. Patronat nad kampanią objął Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Państwowy Instytut Badawczy.
Więcej informacji o Kampanii znajduje się na stronie: niemiejtegogdzies.pl