Co to jest wzór przemysłowy?
Zgodnie z definicją, wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych (art. 102 ustawy prawo własności przemysłowej).
Przykłady zarejestrowanych wzorów przemysłowych
Wzorem mogą być więc zarówno opakowania, symbole graficzne czy też kroje pisma topograficznego posiadające formę dwuwymiarową, ale także przestrzenną.
Zobacz również
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/005514510-0001
źródło: regservds.uprp.pl/register/application?number=Wp.25090
Słuchaj podcastu NowyMarketing
źródło: regservds.uprp.pl/register/application?number=Wp.24452
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/005655560-0003
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/000521125-0002
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/002673848-0002
Wzorem przemysłowym mogą być również przedmioty składające się z wielu wymienialnych części składowych umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony), czy też części składowych, jeżeli po ich włączeniu do wytworu złożonego pozostają widoczne w trakcie jego zwykłego używania, przez które rozumie się każde używanie, z wyłączeniem konserwacji, obsługi lub naprawy.
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/003866334-0001
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/004525004-0009
Ograniczenia rejestracji wzorów przemysłowych
Przepisy przewidują szereg wyłączeń odnoszących się do produktów/wytworów, które nigdy nie zostaną zakwalifikowane jako wzory przemysłowe, a w konsekwencji nie uzyskają prawa wyłącznego. Są to między innymi wzory przemysłowe sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami czy też symbole o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym.
Inną kwestią natomiast jest sposób przedstawienia graficznego wzoru przemysłowego dokonany przez zgłaszającego mający na celu precyzyjne wskazanie zakresu pożądanej ochrony oraz tego, co w tym konkretnym przypadku jest wytworem. Nie zawsze bowiem zgłaszającemu dany wzór zależy na ochronie przedstawionej całości.
Wzory przemysłowe – możliwe sposoby dysklamacji
Tak zwane dysklamacje pełnią znaczącą rolę w precyzyjnym wskazaniu chronionego wytworu i zarazem pożądanego zakresu ochrony. Wizualna dysklamacja wskazuje na te elementy całości pokazane na ilustracji, o których ochronę zgłaszający nie wnosi. Należy zaznaczyć, że zasady użycia wyłączeń tego rodzaju dotyczących wzorów przemysłowych nie są regulowane normami prawnymi. Stosowane reguły wynikają z orzecznictwa oraz z wewnętrznych regulacji m.in. Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności intelektualnej (dalej także jako „EUIPO”) – wytyczne dotyczące rozpatrywania spraw związanych z zarejestrowanymi wzorami unijnymi przed Urzędem EUIPO.
Wspomniane dysklamacje przybierają w praktyce różne formy graficzne.
Linie przerywane
Najczęściej stosowanym sposobem zaznaczenia takiego wyłączenia są linie przerywane składające się z kropek lub kresek (lub ich połączenia). Równocześnie cechy wzoru podlegające ochronie powinny być zaznaczone linią ciągłą połączoną. W sytuacji gdy linie przerywane stanowią cechę/element wzoru, jak na przykład szwy na ubraniach czy obuwiu, warto zastosować inną formę wyłączeń np. w postaci cieniowania lub rozmycia.
źródło: www3.wipo.int/designdb/hague/en/showData.jsp?&SOURCE=HAGUE&KEY=D201178
źródło: www3.wipo.int/designdb/hague/en/showData.jsp?&SOURCE=HAGUE&KEY=D101899
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/000150297-0001
Zamknięta linia ciągła
Stosując dysklamację w postaci zamkniętej linii ciągłej tzw. obwiedzenia należy pamiętać, że linie tego rodzaju ograniczają wizualnie zakres rejestracji wzoru przemysłowego do obszaru znajdującego się wewnątrz powstałej figury geometrycznej. Do zastosowanie tego rodzaju wyłączenia wymagana jest szczególna precyzja, aby zaznaczony zakres obejmował wyłącznie elementy przeznaczone do ochrony.
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/004515872-0001
Rozmycie
Kolejną formą jest rozmycie. W praktyce to konkretne wyłączenie, prezentowane jest w sposób mniej wyraźny, nieostry. Jednocześnie wnioskowany zakres ochrony wzoru powinien być przedstawiony ostro i odróżniać się wyraźnie od cech rozmytych.
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/000244520-0002
Cieniowanie
Zastosowanie kontrastujących odcieni kolorów w celu „wyszarzenia” niektórych cech w ilustracjach wzorów przemysłowych także stanowi formę wizualnej dysklamacji. Zastosowanie cieniowania (podobnie jak w przypadku rozmycia) umożliwia więc wyraziste przedstawienie wzoru, natomiast elementy wyłączone z ochrony należy zaznaczyć w innym odcieniu koloru, zazwyczaj w sposób mniej wyraźny lub innym mniej wyraźnym kolorem.
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/000910146-0004
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/001920745-0001
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/001842261-0005
Rozdzielenia/separatory
Nie zawsze istnieje możliwość lub też konieczność odwzorowania całego wzoru przemysłowego w postaci ilustracji. Chodzi tu w szczególności o takie produkty/wytwory nieposiadające określonej np. długości. Jeśli bowiem zgłaszający nie chce zastrzegać konkretnej długości przykładowo wanny czy deski, tylko jej inne wyróżniające cechy, może w takiej sytuacji zastosować elementy wyłączające w postaci linii dzielących wzór na części.
źródło: euipo.europa.eu/eSearch/#details/designs/002509430-0001
Wskazane ograniczenia nie stanowią katalogu zamkniętego. Z tego też względu Urzędy powinny dopuszczać również inne rodzaje potencjalnych dysklamacji. Warunkiem jest, aby jasno
i jednoznacznie przedstawiały one przedmiot ochrony i elementy podlegające wyłączeniu. Ponadto, gdy przedmiotem ochrony jest wzór przemysłowy przedstawiony na kilku widokach, należy pamiętać, aby wszelkie wyłączenia były konsekwentnie uwidocznione.
Z uwagi na fakt, iż opis wzoru przemysłowego jest opcjonalny, to właśnie ilustracja przedstawiająca wzór przemysłowy będzie pełniła decydującą rolę. Opis wzoru, jeśli się pojawi, będzie jedynie dodatkowym wyjaśnieniem ilustracji.
Andrzej Przytuła
adwokat, partner w kancelarii KONDRAT i Partnerzy
Monika Faszcza
aplikantka rzecznikowska w kancelarii KONDRAT i Partnerzy