Pomysł wykonania murali wynikał z potrzeby upamiętnienia przełomowych wydarzeń z sierpnia 1980 roku, które zapoczątkowały nieodwracalny proces zmian ustrojowych w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Narodowe Centrum Kultury zaprosiło do współpracy Good Looking Studio, aby przedstawić historię powstania „Solidarności” oraz wieloletniej współpracy opozycji demokratycznej w Polsce i Czechosłowacji w formie bliższej młodszym pokoleniom. Efektem kooperacji, która została zapoczątkowana jeszcze w pierwszej połowie bieżącego roku, są dwa murale zdobiące ściany w stolicach Polski i Czech.
Wspólna historia
Zobacz również
– Polskę i Czechy łączą podobne historyczne doświadczenia oraz trudna i długa droga do demokracji i suwerenności. W obydwu krajach wyznaczała ją opozycja demokratyczna, a kamieniem milowym była polska Solidarność, która narodziła się 40 lat temu i promieniowała na cały region. Jej owocem stała się również Solidarność Polsko-Czechosłowacka i rozwijana w jej ramach podziemna współpraca działaczy opozycyjnych. To właśnie historia Solidarności oraz jej wpływ na rozpad obozu komunistycznego i demokratyzację państw naszego regionu zainspirowały ośmiu twórców murali z Polski i Czech. Ich koncepcje artystyczne przełożone na dwa murale w wyjątkowym roku jubileuszu 40-lecia Solidarności, mają szczególne znaczenie. Namalowane na ścianach budynków grafiki prezentują historię w artystycznej formie kolażu, która przemawia do młodego pokolenia, i pokazują współczesną percepcję historii. Mam nadzieję, że ta plastyczna interpretacja historii będzie też skłaniała do refleksji tysiące przechodniów w obydwu stolicach. Mural to wyjątkowa forma sztuki prezentowana w największej i najliczniej odwiedzanej galerii, jaką jest przestrzeń miejska, która oddziałuje skuteczniej niż tradycyjne formy edukacji – komentuje prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.
W latach 80-tych XX w. opozycja demokratyczna w Polsce i ówczesnej Czechosłowacji wielokrotnie manifestowała wzajemne poparcie i solidarność. Kontakty działaczy po obu stronach polsko-czeskiej granicy zostały zainicjowane w 1978 roku i przybierały różne formy. Wymieniano informacje, literaturę, czy nielegalne wydawnictwa. Na ich bazie w 1981 r. powstała podziemna organizacja pod nazwą: Solidarność Polsko-Czechosłowacka – pierwsza transgraniczna, międzynarodowa struktura opozycyjna w bloku sowieckim. Współpraca polskich i czeskich działaczy została zintensyfikowana w 1987 r. i odegrała ogromną rolę jesienią 1989 roku, stając się jednym z akceleratorów przemian w Czechosłowacji. Późniejszy polityk, a wówczas działacz opozycyjny Alexandr Vondra przyznał: „Solidarność była dla nas inspiracją, źródłem know-how oraz symbolem, że również u nas może być lepiej”.
Symboliczna różnorodność
#PrzeglądTygodnia [09-15.09.2025]: minimalizm w kampanii OOH Braci Sadowników, fundacja Igi Świątek, Grupa Arche na rzecz demografii
Proces twórczy został poprzedzony zaproszeniem na wizyty studyjne w Pradze i Trójmieście ośmiu młodych artystów z Polski i Czech: Karol Banach, Kinga Offert, Olga Fedirko, Kasia Majewska, Aliona Baranova, Martina Fischmeister, Marek Kulhavy i Barbora Idesova. W ten sposób twórcy mieli możliwość poznania historii przemian w obydwu krajach. Odwiedziny w instytucjach kultury, spotkania, poznawanie historycznych miejsc, pamiątek i pomników uzupełniły wiedzę podręcznikową i dały nową perspektywę spojrzenia na proces zmian politycznych w latach 80. dwudziestego wieku. Zadbanie o odpowiednie przygotowanie merytoryczne pozwoliło na osiągnięcie pożądanego efektu, zróżnicowania poszczególnych elementów finalnego projektu murali.
Słuchaj podcastu NowyMarketing
– W koncepcji kreatywnej zależało nam na pokazaniu zróżnicowanej interpretacji wątków związanych z ruchem solidarnościowym. Jest to analogia do samego ruchu, różnorodności jednostek, które odpowiadały za jego powstanie i ewolucję na przestrzeni lat oraz postrzegania przez społeczeństwo, zarówno lokalnie, jak i na arenie międzynarodowej. Postanowiliśmy zaprosić do realizacji ośmiu artystów o zróżnicowanym stylu i powierzyć im autorską interpretację faktów i wydarzeń związanych z ruchem. Wspólną drogę do wolności Polski i Czech ukazaliśmy symbolicznie łącząc oba murale w jedną kompozycję, która po zestawieniu tworzy całość. Prace kreatywne wiązały się z wieloma wyzwaniami, ale jesteśmy dumni z efektu końcowego – mówi Piotr Ruszkowski, dyrektor kreatywny Good Looking Studio.
zdjęcie: Michał Dziurkowski
zdjęcie: Dan Hromada
Pędzle w dłoń, czyli od projektu do czynów
Po kilku miesiącach przygotowań, z początkiem października rozpoczęto najważniejszy etap projektu – prace artystyczne na ścianach. Murale w Pradze i Warszawie powstawały równolegle siłami artystów z Good Looking Studio.
Uroczyste, jednoczesne odsłonięcie murali w stolicach obydwu państw nastąpiło 9 października, o godzinie 10:30. W Pradze (ul. Tusarova 42) uczestniczyli w nim m. in. Dyrektor Instytutu Polskiego – Maciej Ruczaj, Hana Trestikova – zastępczyni burmistrza Pragi 7 i radna ds. kultury Miasta Pragi, Antoni Wręga charge d’affiars a.i. Ambasady RP, współzałożyciel Good Looking Studio – Bartłomiej Leśniewski oraz liczni reprezentanci mediów i mieszkańcy Pragi. W Warszawie (ul. Sienna 45) w tym samym czasie mural inaugurował m.in. Dyrektor Narodowego Centrum Kultury – Rafał Wiśniewski oraz Piotr Ruszkowski, Art Director z Good Looking Studio.
Ekspozycja obu murali będzie ograniczona czasowo. W tej chwili przewidziana jest na najbliższe 24 miesiące, co z czasem może ulec zmianie
Realizacja przedsięwzięcia była możliwa dzięki dofinansowaniu z programu grantowego „Kultura Inspirująca” polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Zdjęcia z Warszawy – Michał Dziurkowski
Zdjęcia z Pragi – Dan Hromada.