W obliczu cyfrowych przemian
Technologie rewolucjonizują nie tylko biznes, ale także wiele innych aspektów rzeczywistości – w tym życie zawodowe. Według raportu sporządzonego przez Komisję Europejską, aktualnie ok. 85% wszystkich miejsc pracy w Unii Europejskiej wymaga co najmniej podstawowego poziomu tzw. kompetencji cyfrowych. Jak dodają badacze, w bliskiej przyszłości ten udział dodatkowo wzrośnie do 9 na 10.
Zobacz również
Czym właściwie są kompetencje cyfrowe? W pewnym uproszczeniu jest to zdolność do sprawnego wykorzystania technologii, w tym urządzeń, internetu, programów – w codziennym życiu, pracy, nauce czy czasie wolnym. W praktyce zawodowej oznacza to zazwyczaj umiejętność szukania informacji cyfrowych, a także umiejętność obsługi różnorodnych sprzętów i systemów wspierających wykonywanie obowiązków.
Dane zewnętrznych instytucji pokrywają się także z praktyką rekrutacyjną pracodawców, widoczną w serwisie Pracuj.pl. W ostatnich latach sukcesywnie rósł w nim udział ofert pracy z branż, które wymagają szczególnych kompetencji cyfrowych. Dostępne dane wskazują, że w Polsce istotnym wyzwaniem jest nie tylko szeroko i często komentowany niedobór kadr dla branży IT. Równie istotne jest zapotrzebowanie na kompetencje cyfrowe, które w najbliższych latach będzie stwarzać szanse, ale i trudności pracodawcom i pracownikom w rożnych branżach i specjalizacjach.
Aż ponad 1/3 ofert z kompetencjami cyfrowymi
W I półroczu 2022 roku już 36% ofert w Pracuj.pl dotyczyło specjalizacji, które są określane jako szczególnie związane z kompetencjami cyfrowymi. Cyfryzacja wyraźnie odbija swój ślad na postawach pracodawców. To tworzy szanse dla kandydatów, którzy budują związane z nią umiejętności, ale przysparza też trudności dla osób mało biegłych cyfrowo.
#PolecajkiNM cz. 32: czego szukaliśmy w Google’u, Kryzysometr 2024/25, rynek dóbr luksusowych w Polsce
Słuchaj podcastu NowyMarketing
Pandemia przyspieszyła większość procesów przenoszenia usług oraz pracy do przestrzeni wirtualnej, wsparła także wzrost wielu branż, w których bez kompetencji cyfrowych ciężko mówić o perspektywach dynamicznego rozwoju. Zestawienie specjalizacji, które wymagają szczególnie zdolności korzystania z technologii, dobrze pokazuje, jak te zjawiska przekładają się na rekrutację.
W I półroczu 2022 roku aż 24% ofert pracy dotyczyło specjalistów ds. IT. Złożyły się na to ogłoszenia kierowane do ekspertów ds. rozwoju oprogramowania (16%) oraz administracji IT (8%). Innymi dziedzinami szczególnie związanymi z kompetencjami cyfrowymi, które były popularne na Pracuj.pl, są marketing i internet/e-commerce (po 4% wszystkich ogłoszeń w serwisie). Kolejne 4% ofert kierowano do ekspertów od badań i rozwoju oraz reklamy.
Mocny wzrost w ciągu kilku miesięcy
Warto zauważyć, że oferty dla specjalizacji, w których kompetencje cyfrowe są szczególnie ważne, stanowią jedną z najważniejszych kategorii na portalu i ich rola stale rośnie. Jeszcze w III kwartale 2021 roku ogłoszenia te stanowiły w serwisie Pracuj.pl co czwarte ogłoszenie. Już 6 miesięcy później, czyli w I kwartale 2022 roku dotyczyły więcej, niż co trzeciej oferty. Podobna proporcja utrzymała się także między kwietniem i czerwcem br.
Osoby posiadające kompetencje cyfrowe mogą wybierać w rosnącej liczbie ofert. W I półroczu 2022 r. kierowano do związanych z nimi specjalizacji o 51% więcej ogłoszeń o pracę, niż analogicznym okresie rok wcześniej.
Pracownik posiadający umiejętności i wiedzę z zakresu wykorzystania technologii jest coraz bardziej cenny na rynku pracy. Ważne jednak, by zauważyć istotną kwestię: biegłość cyfrowa nie zawsze musi oznaczać umiejętności predysponujących do zostania programistą wysokiej klasy czy ekspertem R&D. W wielu branżach, takich jak np. reklama, marketing, e-commerce czy sprzedaż, wykorzystanie technologii opiera się na mniej skomplikowanych systemach, urządzeniach czy programach. Ważne jest za to ich trafne i kreatywne użytkowanie do celów zawodowych. Tak rozumiane kompetencje cyfrowe są poszukiwane w większości branż i specjalizacji – komentuje Agnieszka Bieniak, dyrektorka HR w Grupie Pracuj.
Pracownik posiadający umiejętności i wiedzę z zakresu wykorzystania technologii jest coraz bardziej cenny na rynku pracy. Ważne jednak, by zauważyć istotną kwestię: biegłość cyfrowa nie zawsze musi oznaczać umiejętności predysponujących do zostania programistą wysokiej klasy czy ekspertem R&D. W wielu branżach, takich jak np. reklama, marketing, e-commerce czy sprzedaż, wykorzystanie technologii opiera się na mniej skomplikowanych systemach, urządzeniach czy programach. Ważne jest za to ich trafne i kreatywne użytkowanie do celów zawodowych. Tak rozumiane kompetencje cyfrowe są poszukiwane w większości branż i specjalizacji – komentuje Agnieszka Bieniak, dyrektorka HR w Grupie Pracuj.Wyzwanie na horyzoncie
Jak wskazują dane, wzrost liczby i udziału ofert ze specjalizacji szczególnie związanych z kompetencjami cyfrowymi tworzy nowe szanse dla pracowników w Polsce. Jednocześnie jednak jest bardzo istotnym wyzwaniem w obliczu niepokojących danych o poziomie tych umiejętności wśród Polaków.
Według wskaźnika Digital Economy and Society Index (DESI), tworzonego przez Eurostat, 56% mieszkańców Unii Europejskiej posiada podstawowe umiejętności cyfrowe. Pomimo jeszcze większego niż dotychczas wyboru ofert dla osób rozwijających swoje kompetencje w wykorzystaniu technologii, Polacy wciąż wypadają na tym tle niekorzystnie. Według danych Eurostatu tylko 43% Polaków w wieku 16-74 lat posiada je na podstawowym poziomie, co było trzecim najniższym wynikiem w Unii Europejskiej.
Tymczasem już raport Pracuj.pl „Cyfrowa ewolucja pracy” z 2021 roku wykazał, że Polacy postrzegają swoje kompetencje cyfrowe stosunkowo optymistycznie. 2/3 Polaków badanych przez serwis wystawiło pozytywną ocenę swoim kompetencjom cyfrowym. Kolejne 30% oceniło je średnio, a tylko 4% – negatywnie. Takie postawy wyraźnie kontrastują z zewnętrznymi badaniami oraz sygnałami od pracodawców. Jak wskazują ustalenia Polskiego Instytutu Ekonomicznego, aż 91% polskich firm sygnalizuje problemy z rekrutacją odpowiednich kandydatów. Co więcej, wśród najważniejszych kompetencji poszukiwanych przez pracodawców w najbliższej przyszłości znalazły się właśnie podstawowe umiejętności cyfrowe. Uzyskały one w sondażu średnią ocenę 3,8 punktów na 5 w skali oceny znaczenia tych kompetencji dla przyszłego rozwoju firm.
Eurostat prognozuje, że do 2030 roku 80% obywateli Unii Europejskiej w wieku produkcyjnym będzie musiało posiadać umiejętności cyfrowe na przynajmniej podstawowym poziomie, by zdobyć pracę. Bez nacisku na edukację cyfrową w szkołach czy poprzez dodatkowe szkolenia dla kadr w Polsce coraz częściej będzie odczuwany problem niedoboru wykwalifikowanych specjalistów. Taka troska o kompetencje cyfrowe pracownika ze strony pracodawcy to z resztą coraz większy magnes na kandydatów. Według badań Pracuj.pl chęć rozwoju i awansów to jeden z ważnych czynników zmiany pracy. Firmy wspierające upskilling pracowników zyskują istotny atut w przyciąganiu talentów – komentuje Justyna Barczyk-Zielińska, ekspertka ds. szkoleń i rozwoju pracowników w Grupie Pracuj.
Nowe szanse, nowe zagrożenia
Duża rola kompetencji cyfrowych nie jest zupełnie nowym zjawiskiem. Ich znaczenie podkreślano od wielu lat. Dowodem są prognozy OECD jeszcze sprzed pandemii koronawirusa, zgodnie z którymi aż 65% dzieci zaczynających obecnie naukę będzie pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Nie da się jednak ukryć, że ostatnie 2,5 roku stało się istotnym katalizatorem ewolucji rynku pracy w kierunku bardziej cyfrowej, wirtualnej rzeczywistości zawodowej.
Osoby, które posiadają i rozwijają kompetencje cyfrowe, już dziś mogą liczyć na znacznie większy wybór ofert zatrudnienia, lepsze warunki pracy czy wynagrodzenie. W przyszłości te zjawiska będą nabierać mocy. Pracodawcy i kandydaci muszą zdawać sobie sprawę z tego, że kompetencje cyfrowe stały się kluczowym czynnikiem budowy dobrej kariery, bardziej odpornej na przyszłe zawirowania rynku pracy.