Raport dotyczący gospodarczych skutków wprowadzenia zakazu reklamy leków OTC i suplementów diety

Autorzy raportu nawiązują do wyników prac i rekomendacji powołanego przez Ministra Zdrowia w czerwcu br.  Zespołu ds. uregulowania reklamy leków, suplementów diety i innych środków spożywczych oraz wyrobów medycznych.

Największe kontrowersje budzi wyartykułowana w roboczej wersji Raportu rekomendacja wprowadzenie w Polsce całkowitego zakazu reklamy leków dostępnych bez recepty, wyrobów medycznych oraz suplementów diety.

Zgadzamy się z opinią, że brak jasnych regulacji w odniesieniu do suplementów diety oraz tzw. wyrobów medycznych tworzy pole do nadinterpretacji oraz nadużyć w sposobie ich reklamowania. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż zgłaszane przez niektóre środowiska propozycje wprowadzenia całkowitego zakazu reklamy leków wydawanych bez recepty oraz suplementów diety są skrajnie sprzeczne z gwarantowaną przez polską Konstytucję zasadą swobody działalności gospodarczej oraz niezgodne z obowiązującym prawem unijnym  – powiedział dr Bohdan Wyżnikiewicz.

Głęboka analiza obecnej sytuacji na rynku farmaceutycznym i w otoczeniu tej branży oraz prawdopodobnych skutków wprowadzenia w Polsce zakazu reklamy leków OTC i suplementów diety zmusza do nakreślenia scenariusza na kolejne lata w jednoznacznie ciemnych barwach – powiedział Marcin Peterlik, reprezentujący Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.

Na LinkedInie obserwuje nas ponad 100 tys. osób. Jesteś tam z nami?

Obserwuj

Możliwe zmiany legislacyjne – oprócz problemów prawnych –  byłyby niekorzystne dla krajowych producentów leków,  negatywnie wpłynęłyby na dochody budżetu państwa, spowodowałyby wzrost cen leków, jeszcze bardziej utrudniłyby działalność branż pokrewnych funkcjonujących na progu rentowności, przede wszystkim aptekarskiej i reklamowej. Poza tym  ograniczyłyby  możliwości samofinansowania się mediów, w największym stopniu publicznych. 

#PrzeglądTygodnia [05.11-12.11.24]: kampanie z okazji Movember, suszonki miesiąca, mindfulness w reklamach

Ewentualne wprowadzenie zakazu reklamy leków OTC i suplementów diety oznaczałoby spadek wartości sprzedaży o 1,6 mld PLN (wg cenników producentów) w porównaniu do 2015 roku.

Przedsiębiorstwa przemysłu farmaceutycznego odprowadziły w 2015 roku prawie 418 mln złotych podatków. Zakładając zatem, że funkcjonowanie w warunkach zakazu reklamy zmniejszyłoby tę kwotę o ok. 12,9 procent, szacować należy, że wartość odprowadzanych podatków zmniejszyłaby się do kwoty niecałych 364 mln złotych, czyli o prawie 54 mln złotych. Do tego należy dodać ok. 12 mln złotych, których nie odprowadzi do budżetu branża reklamowa. 

Mamy newsletter, który rozwija marketing w Polsce. A Ty czytasz?

Rozwijaj się

Wydatki na reklamę wszystkich produktów farmaceutycznych stanowią obecnie (dane dla pierwszej połowy 2016 r.) 12,3 procent wszystkich wydatków na reklamę, a w przypadku rynku reklamy telewizyjnej udział ten wynosi jeszcze więcej. Ostrożne szacunki analityków pracujących nad raportem wskazują, że zakaz reklamy leków przyniesie spadek przychodów ze sprzedaży reklamy na poziomie co najmniej 7-8 procent, w mediach publicznych – ze względu profil widowni – jeszcze więcej.

Leki produkowane w Polsce są znacznie tańsze od leków zagranicznych i należą do najtańszych w Unii Europejskiej. Średnia cena opakowania jest około 40-50 procent niższa niż przeciętnie w UE. Dzieje się tak, ponieważ w Polsce wytwarza się tańsze odpowiedniki leków produkowanych przez światowe koncerny. Negatywnym efektem zakazu reklamy, wynikającym z pogorszenia sytuacji krajowych producentów leków i ograniczeniem nakładów na badania może stać się szybki wzrost importu leków i udziału leków produkowanych poza granicami Polski w rynku krajowym. Zwiększenie udziału w sprzedaży leków zagranicznych musiałoby więc dla pacjentów oznaczać wzrost cen leków.

Zakaz reklamy leków OTC i suplementów diety pozbawiłby pacjentów informacji na temat dostępnych rodzajów leków oraz ich działania, ale także na temat cen i różnego rodzaju promocji oferowanych przez producentów. Oznaczałoby to, że pacjenci w wielu przypadkach płaciliby za leki drożej niż obecnie, ponieważ nie zdawaliby sobie sprawy, że mogą taniej nabyć lek substytucyjny o podobnym lub takim samym działaniu. Negatywnie wpłynęłoby to na sytuację finansową pacjentów.

Problem nieetycznych, wprowadzających w błąd reklam suplementów diety jest problemem realnym, podobnie jak ilość tych reklam w większości mediów. 

W raporcie z prac Zespołu ds. uregulowania reklamy leków, suplementów diety i innych środków spożywczych oraz wyrobów medycznych Ministerstwa Zdrowia znalazły się rekomendacje, które zdaniem autorów raportu skutecznie zabezpieczą interesy konsumentów, przede wszystkim potencjalnych nabywców suplementów diety, a jednocześnie nie zdestabilizują całego rynku farmacji i branż pokrewnych. Takimi postulatami są min.:

• wprowadzenie obowiązkowego komunikatu (ostrzeżenia) w każdej reklamie, informującego o statusie produktu (lek czy suplement);

• wprowadzenie ograniczeń w możliwości prowadzenia reklamy analogicznych jak przy reklamie leków (np. zakaz wykorzystywania w reklamie wizerunku osób wykonujących zawód medyczny, naukowców i osób znanych publicznie);

• wprowadzenie zakazu reklamy leków i suplementów diety w kanałach tematycznych przeznaczonych dla osób poniżej 18 roku życia oraz w innych kanałach pomiędzy programami skierowanymi dla widzów w tej kategorii wiekowej – analogiczne ograniczenie wypracowane w porozumieniu samoregulacyjnym dotyczącym tzw. niezdrowej żywności funkcjonuje bez zarzutu;

• ograniczenie czasowe ilości reklam produktów z danej kategorii w jednym bloku reklamowym lub w godzinowym limicie reklam ; 

• wprowadzenie zasady odpowiedzialności podmiotu wprowadzającego produkt do obrotu za materiały reklamowe zlecone do emisji/publikacji.