Czym jest sztuczna inteligencja i jak działają algorytmy?
Sztuczna inteligencja (z ang. Artificial Intelligence – AI) to dziedzina zajmująca się tworzeniem systemów i maszyn, które naśladują ludzkie procesy myślowe i zachowania. AI umożliwia komputerom analizowanie danych, podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów oraz samodzielne uczenie się na podstawie doświadczeń. W praktyce wykorzystywana jest m.in. do rozpoznawania obrazów, przetwarzania języka naturalnego, automatyzacji procesów czy systemów wspierających podejmowanie decyzji, szczególnie w dziedzinach takich jak medycyna, robotyka, marketing i finanse.
Główną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu sztucznej inteligencji odgrywają specjalnie opracowane algorytmy, czyli zestawy kroków (ściśle określonych czynności) wykonywanych w celu przetworzenia danych i rozwiązania problemu, uzyskania określonego wyniku. Algorytmy uczące się, tzw. algorytmy uczenia maszynowego (tzw. nadzorowane lub nienadzorowane samouczenie się maszyn), analizują duże zbiory danych i na ich podstawie „uczą się” przewidywać przyszłe wyniki lub podejmować decyzje. W trakcie procesu algorytmy dostosowują swoje działania, tak aby osiągać coraz lepsze wyniki bez konieczności bezpośredniego programowania każdej funkcji. Przykładem mogą być algorytmy przetwarzające badania obrazowe, które rozpoznają zmiany chorobowe na podstawie analizy setek tysięcy wcześniejszych przypadków.
Wykorzystanie sztucznej inteligencji w medycynie
Sztuczna inteligencja to potężne narzędzie, które rewolucjonizuje różne obszary medycyny, przynosząc korzyści zarówno pacjentom, jak i pracownikom ochrony zdrowia. Praktyczne wykorzystanie potencjału AI obejmuje:
- diagnostykę medyczną – dzięki algorytmom i uczeniu maszynowemu AI może z dużą precyzją analizować wyniki badań oraz obrazy pochodzące z tomografii komputerowej, zdjęć rentgenowskich czy rezonansu magnetycznego. To pozwala skrócić czas diagnozowania dolegliwości;
- personalizację leczenia – na podstawie danych pacjenta, m.in. historii medycznej, badań genetycznych i stylu życia, AI może prognozować szanse określonych metod leczenia oraz zaproponować terapię dostosowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta. Dzięki temu możliwe jest zwiększenie efektywności leczenia i ograniczenie niepożądanych skutków ubocznych;
- monitorowanie stanu zdrowia – AI wspiera monitorowanie pacjentów poprzez zdalne zbieranie i analizowanie parametrów życiowych, takich jak ciśnienie krwi, poziom glukozy czy tętno. Zdalne monitorowanie stanu zdrowia w czasie rzeczywistym pozwala na wczesne wykrycie problemów zdrowotnych i szybsze podjęcie odpowiednich działań. Warto pamiętać, że pomiary i wyniki z urządzeń elektronicznych wyposażonych w czujniki (tzw. urządzeń ubieralnych – z ang. wearables), takich jak opaski sportowe, smartbandy czy smartwatche, można również skonsultować z lekarzem za pośrednictwem serwisów medycznych takich jak Receptomat.pl;
- wsparcie w badaniach klinicznych – AI odgrywa istotną rolę w analizie danych medycznych z badań klinicznych. Sztuczna inteligencja umożliwia identyfikację wzorców i zależności, które mogą prowadzić do opracowania nowych, bardziej efektywnych terapii. Wsparcie AI w tym zakresie daje również szansę na redukcję kosztów i czasu trwania badań;
- telemedycynę – sztuczna inteligencja może w przyszłości zrewolucjonizować telemedycynę, wprowadzając automatyczne systemy do wstępnej diagnostyki pacjentów. Analiza symptomów, zlecanie badań czy kierowanie pacjentów do odpowiednich specjalistów może dać możliwość odciążenia lekarzy i przyspieszenia diagnostyki. Aktualnie wiele serwisów medycznych (np. Receptomat.pl), udzielając świadczeń telemedycznych, wciąż oferuje tradycyjne formy teleporad. Pacjenci mają tam możliwość kontaktu z prawdziwym lekarzem, który w razie potrzeby może wystawić e-receptę, e-zwolnienie lub e-skierowanie na badania.
AI w marketingu medycznym
Sztuczna inteligencja otwiera również nowe możliwości w marketingu medycznym. Szczególne znaczenie odgrywa w zakresie personalizacji treści (m.in. na podstawie przeglądanych stron internetowych) oraz automatyzacji kampanii reklamowych. AI umożliwia precyzyjne targetowanie odbiorców i analizowanie ich zachowań. A dzięki analizie danych demograficznych oraz preferencji użytkowników może dostarczać spersonalizowane treści. To pozwala na tworzenie bardziej skutecznych i efektywnych strategii marketingowych. Dzięki nim firmy z sektora medycznego mogą lepiej docierać do pacjentów, dostarczając im spersonalizowane komunikaty oraz usługi, które odpowiadają na ich indywidualne potrzeby zdrowotne, co ma niewątpliwy wpływ na skuteczność kampanii marketingowych.
Dodatkową zaletą jest możliwość automatyzacji obsługi klienta w serwisach medycznych. Chatboty mogą prowadzić pacjentów przez procesy rejestracji, umawiania wizyt, odpowiadać na najczęściej zadawane pytania, a także pomagać w wyborze odpowiednich usług. Skrócenia czasu oczekiwania na realizację usługi lub uzyskania odpowiedzi na pytanie poprawia doświadczenie pacjenta i wpływa na ogólną ocenę serwisu.
Korzyści wynikające z wdrożenia AI w medycynie i marketingu
Jedną z głównych korzyści z wdrożenia sztucznej inteligencji w medycynie i marketingu zdrowotnym jest zwiększenie efektywności. AI pozwala na automatyzację rutynowych zadań, takich jak np. analiza danych pacjentów, co odciąża personel medyczny i marketingowców, umożliwiając im skupienie się na bardziej zaawansowanych zadaniach. Zastosowanie sztucznej inteligencji i automatyzacja procesów prowadzi również do oszczędności czasu i kosztów a może przyczyniać się też do poprawy jakości opieki medycznej, zwiększenia dokładności diagnostyki, personalizacji usług i precyzyjniejszego planowania terapii. W przypadku marketingu medycznego AI umożliwia efektywniejsze dotarcie do klientów i pacjentów, dostosowanie treści do ich potrzeb oraz optymalizację kampanii reklamowych w czasie rzeczywistym.
Wyzwania związane z wdrożeniem sztucznej inteligencji
Sztuczna inteligencja, pomimo swojego ogromnego potencjału, wiąże się z szeregiem wyzwań przy wdrażaniu procesów. Zastosowanie AI w medycynie i marketingu medycznym niesie ze sobą kwestie techniczne, prawne oraz etyczne, które wymagają dokładnego rozważenia i zachowania ostrożności.
Prywatność i ochrona danych
Jednym z głównych wyzwań przy wdrażaniu procesów związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w sektorze medycznym jest ochrona danych pacjentów. AI przetwarza i analizuje ogromne ilości danych osobowych, co rodzi obawy dotyczące bezpieczeństwa i prywatności. W krajach Unii Europejskiej wszystkie firmy i placówki muszą przestrzegać rygorystycznych przepisów RODO (Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych), które nakładają surowe wymogi na przechowywanie i zarządzanie danymi. Dlatego wprowadzenie AI w placówkach czy serwisach medycznych wiąże się z koniecznością zastosowania odpowiednich zabezpieczeń, pozwalających chronić wrażliwe dane pacjentów przed nieautoryzowanym dostępem i atakami cybernetycznymi.
W przypadku marketingu medycznego firmy korzystające z danych do personalizacji kampanii reklamowych muszą również dbać o zgodność z przepisami, aby uniknąć nadużyć związanych z przetwarzaniem danych osobowych.
W lipcu 2024 roku Komisja Europejska przyjęła Rozporządzenie o sztucznej inteligencji (AI Act), którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i przestrzeganie praw obywateli w zakresie wykorzystania systemów AI na europejskim rynku. W Ministerstwie Cyfryzacji trwają prace nad ustawą pozwalającą wdrożyć regulacje w Polsce.
Zaufanie pacjentów i użytkowników
Budowanie zaufania do systemów opartych na sztucznej inteligencji to kolejne wyzwanie związane z zastosowaniem AI w określonych branżach. Pacjenci są zwykle sceptyczni wobec technologii, które podejmują decyzje, zwłaszcza te dotyczące kwestii zdrowotnych. Brak zaufania może wynikać z obaw o bezpieczeństwo gromadzonych i wykorzystywanych danych, ale najczęściej dotyczy „kompetencji” AI i możliwości popełnienia błędów.
Bariery technologiczne i koszty wdrożenia systemu
Mimo dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji wiele firm i placówek medycznych napotyka problemy związane z infrastrukturą technologiczną. Wdrożenie AI wymaga zaawansowanych systemów informatycznych, które potrafią przetwarzać ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym. Nie każda placówka medyczna dysponuje odpowiednimi zasobami technologicznymi, co może stanowić barierę dla wdrożenia AI i pełnego wykorzystania jej potencjału.
Koszty związane z implementacją sztucznej inteligencji w dużych instytucjach stanowią istotne wyzwanie. W szacowaniu kosztów należy uwzględnić nie tylko cenę samej technologii, ale również wdrożenia systemu i integracji nowego systemu z istniejącą infrastrukturą, utrzymania i aktualizacji oraz szkolenia personelu.
Etyczne aspekty wykorzystania AI
Wykorzystanie AI w medycynie stawia również pytania etyczne, które muszą być rozważone przez firmy i organizacje wprowadzające technologie sztucznej inteligencji. Jednym z głównych problemów jest kwestia odpowiedzi na pytanie: jak dalece można zaufać AI w procesie diagnostyki czy rekomendowania terapii? Wynika ono przede wszystkim z faktu, że decyzje podejmowane przez algorytmy mogą mieć wpływ na zdrowie, a nawet życie pacjentów.
W przypadku marketingu medycznego problem dotyczy przede wszystkim personalizacji kampanii reklamowych. Zbyt częste otrzymywanie przesadnie dopasowanych komunikatów może prowadzić do sytuacji, w których pacjenci czują się inwigilowani. Dlatego istotne jest znalezienie balansu pomiędzy personalizacją a ochroną prywatności, tak aby efektywność kampanii nie naruszała zaufania pacjentów.
Wpływ AI na kształtowanie medycyny i marketingu zdrowotnego – perspektywy na przyszłość
Sztuczna inteligencja rozwija się w zawrotnym tempie i będzie miała coraz większy wpływ na kształtowanie i funkcjonowanie wielu branż, wśród których znajduje się również ochrona zdrowia i marketing medyczny. Wraz z postępem technologicznym AI otwiera drzwi do bardziej zaawansowanych rozwiązań, które mogą jeszcze bardziej zrewolucjonizować te sektory.
W perspektywie kilku lat można spodziewać się, że AI zacznie odgrywać większą rolę w diagnostyce i wyborze personalizowanych terapii. A algorytmy, na podstawie analizy genetycznej, historii medycznej, a także porównania danych pacjenta z innymi, precyzyjnie oszacują skuteczność poszczególnych metod leczenia i zarekomendują tę o potencjalnie najwyższej efektywności.
Realne wydaje się również znaczne usprawnienie komunikacji AI z pacjentami. Odpowiednio zaprogramowane systemy oparte na sztucznej inteligencji, umożliwiające prowadzenie dynamicznych i interaktywnych rozmów z pacjentami, mogłyby udzielać wstępnych porad medycznych w czasie rzeczywistym i proponować konkretne działania (np. wizyty u specjalistów) czy nawet wystawiać recepty na stale przyjmowane leki.
Niektóre kraje, np. Dania, już teraz korzystają z systemu pozwalającego na wstępną ocenę potrzeb pacjenta. Odpowiednio skonstruowane ankiety, przetwarzane przez algorytmy sztucznej inteligencji, pozwalają monitorować stan pacjentów (np. pacjent w trakcie terapii zgłasza, że czuje się dobrze i nie wymaga kontaktu z lekarzem) lub pełnią funkcję triażu i przyporządkowują pacjentów do określonych grup, np. wymagających pilnego kontaktu telefonicznego z lekarzem lub wizyty stacjonarnej. Wprowadzenie takiego systemu w Polsce mogłoby nie tylko skrócić kolejki na wizyty stacjonarne, ale także usprawnić system teleporad oferowanych przez placówki i serwisy medycznych, takie jak np. Receptomat.pl.
W marketingu medycznym AI już teraz rewolucjonizuje podejście do kampanii reklamowych, ale można spodziewać się jeszcze większej personalizacji w tym zakresie, np.algorytmy uczenia maszynowego mogłyby analizować nie tylko dane demograficzne i behawioralne pacjentów, ale również historię zakupu suplementów diety czy leków OTC, preferencje i interakcje z markami. Przewidywanie potrzeb zdrowotnych na podstawie wyszukiwań i określonych zachowań pacjentów umożliwi oferowanie spersonalizowanych usług i produktów dokładnie wtedy, gdy pacjent ich potrzebuje.
1Claudio Rosmino, Denmark is using digital patient questionnaires to improve medical care, 2022.
Zdjęcie główne: Freepik
PS LegalneCzwartki: Prawne ramy odpowiedzialności za błędy AI w kampaniach marketingowych
Wraz z rozwojem AI zmienia się sposób prowadzenia kampanii marketingowych i pojawiają się nowe wyzwania prawne. Odpowiedzialność na poziomie treści marketingowych staje się istotnym zagadnieniem, zwłaszcza gdy jej decyzje prowadzą do naruszeń praw konsumentów czy przepisów o ochronie danych osobowych.