Jak prawo zmieniło branżę marketingową na przestrzeni ostatnich kilku lat?
Zmieniło się przede wszystkim samo prawo – zaczęło nadążać za internetem. Przez pewien czas można było bowiem odnieść wrażenie, że jest to „ziemia niczyja”. Efektem jest to, że dzisiaj prawo „wtrąca się” w działania internetowe, ale w pozytywnym tego słowa znaczeniu np. określa, że influencerzy muszą oznaczać współprace reklamowe.
– Myślę, że prawo zawsze będzie trochę do tyłu (…) Na tym to też polega, by pilnowało rzeczy, które już się zadziały, a po drugie na tym, że to zawsze musi trochę zająć – zwłaszcza jeśli jest to prawo unijne. Ale – dzieje się tak, że prawo wtrąca się, w dobrym tego słowa znaczeniu, tam, gdzie powinno – mówi Tomasz Palak.
Przepisy, o których trzeba pamiętać przy organizacji konkursów i loterii
Sytuacji, gdy prawo „wtrąca się” w działania marketingowe, jest sporo: RODO, polityka cookies, ale także przepisy związane z konkursami czy loteriami. Jak to wygląda od strony prawnej? Jak zadbać o zgodność z przepisami w tych działaniach?
Tomasz Palak zauważa, że dużo zależy od formy akcji promocyjnej: czy jest to loteria, czy nagroda jest przyznawana za spełnienie określonego warunku, czy zwycięzcę wybierają jurorzy. Znaczenie ma także rodzaj nagrody oraz to, jakie dane są zbierane.
Wyzwania prawne dla organizatorów konkursów i loterii
Tomasz Palak zauważa, że dla wielu zaskoczeniem może być konieczność kontaktu z urzędami, np. w kwestiach podatkowych. Niektóre rodzaje akcji promocyjnych wymagają zgody lub przynajmniej poinformowania określonych instytucji. Drugim wyzwaniem jest konieczność spełnienia obostrzeń social mediów. Ograniczenia wprowadził np. Facebook, który zabrania konkursów, w których wymogiem jest udostępnianie posta konkursowego.
Do organizacji akcji promocyjnej trzeba też podchodzić zdroworozsądkowo – np. uwzględnić w regulaminie to, czy nagrodę odbiera się osobiście, czy będzie ona wysłana.
– W przypadku konkursów zdarzają się osoby, dla których pewną ambicją jest namieszać, znaleźć pewną lukę. Zadaniem organizatorów jest zabezpieczenie się przed działaniami takich osób – mówi Tomasz Palak
Akcja akcji nierówna: która forma jest łatwiejsza do organizacji od strony prawnej?
Loterie są jedną z trudniejszych form, przede wszystkim ze względu na obowiązek zgłaszania ich do urzędu. Stosunkowo wygodne są konkursy, w których o wygranej decydują jurorzy – trzeba jednak jasno określić kryteria i to, kogo wybiera się do jury. Warto, by jurorem był ekspert w danej dziedzinie, tak aby uniknąć oskarżeń uczestników o nieuczciwy wybór.
Czy wymogi urzędów związane z loteriami są rzeczywiście tak trudne do spełnienia, że organizatorzy rezygnują z tej formy? Wynika to raczej z braku świadomości organizatorów. Jak mówi Tomasz Palak:
– Z reguły loteria pojawia się jako pomysł, który ma być zrealizowany w perspektywie dwóch tygodni czy miesiąca. Ta kreatywność zderza się z polskim urzędem (…), tym, że trzeba uzupełnić dokumenty, spełnić wymogi, mieć „namaszczenie” urzędu.
Co się stanie, jeśli organizator nie zgłosi loterii? Dla wielu przedsiębiorców poważną konsekwencją jest już sama konieczność kontaktu z urzędami i wyjaśniania sprawy. W przypadku organizacji loterii bez zgłoszenia jej do urzędu grożą także sankcje finansowe.
Jakich innych błędów unikać podczas organizacji konkursów i loterii?
Oprócz niezgłaszania loterii, może to być także wspomniana już kwestia udostępniania postów konkursowych na Facebooku. Natomiast w przypadku konkursów dla dzieci warto pomyśleć o wymogu zgody rodziców – faktem jest, że najmłodsi uczestnicy nie czytają regulaminów, ale często nie podają także pełnych danych osobowych, co uniemożliwia wręczenie nagród.
– Można także przemyśleć kwestię udziału rodzin pracowników, tak aby uniknąć zarzutów o nieuczciwe rozstrzygnięcie konkursu – przypomina Tomasz Palak.
W niektórych przypadkach trzeba będzie także zastanowić się nad prawami autorskimi i zgodą na publikację wizerunku. To ważne, gdy akcja konkursowa wymaga przesłania zdjęcia – na niektórych fotografiach mogą znajdować się inne osoby niż uczestnik konkursu i warto mieć ich zgodę. Oświadczenie o prawach autorskich chroni z kolei markę przed sytuacjami, gdy uczestnik przesyła zdjęcie, których autorem jest ktoś inny. W razie problemu jest to sprawa przede wszystkim pomiędzy uczestnikiem a autorem, a marka jest zabezpieczona regulaminem.
Kwestia praw autorskich nie ogranicza się wyłącznie do takich sytuacji. W akcjach wsparcia sprzedaży pojawiają się także materiały udostępniane przez producentów czy stockowe. Jeśli chodzi o ten pierwszy przypadek, to właściciele praw autorskich raczej zgadzają się na użycie swoich zdjęć, ponieważ pomaga to w sprzedaży ich produktów. Takich zgód udziela się często mailowo, a czasem nawet w ogóle – po prostu domyślnie daje się taką możliwość.
– Jeśli chodzi o zdjęcia stockowe problematyczna jest licencja CC-NC (no commerce). Granice są czasem nieostre. W przypadku konkursów skłaniałbym się jednak ku uznaniu, że zdjęcia wykorzystuje się w celach komercyjnych – mówi Tomasz Palak.
Czy akcja konkursowa na Facebooku wymaga stworzenia regulaminu?
W przypadku konkursów organizowanych na Facebooku nie ma wątpliwości. Ten portal wymaga, by organizatorzy zawsze pisali, że nie ma z konkursami nic wspólnego – a regulamin jest najbardziej naturalnym miejscem na taki komunikat.
W takim dokumencie powinny być także wyjaśnione kwestie podatkowe, sposób dostarczenia nagrody, tryb informowania zwycięzcy – to wszystko ratuje przed trudnymi sytuacjami i pretensjami ze strony uczestników.
Prawo łączy się z marketingiem także w innych obszarach – a rosnąca popularność AI to tylko jedno z towarzyszących temu wyzwań. Dowiedz się więcej na ten temat: posłuchaj całego odcinka videocastu z serii Sales&Marketing Power by Pluxee.
Artykuł oraz videocast powstały przy współpracy z Pluxee.
Zdjęcie główne: Pluxee