List otwarty, przygotowany przez AI Chamber i poparty dodatkowo przez kluczowe organizacje z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, ostrzega, że rozdrobnione podejście – zarówno w formie indywidualnych krajowych wniosków, jak i mniejszych zgłoszeń klastrowych – grozi pozbawieniem całego regionu krytycznej infrastruktury niezbędnej do rozwoju kolejnej generacji sztucznej inteligencji.
„Środki z UE są ograniczone i realistycznie rzecz biorąc, wesprą tylko jeden duży ośrodek infrastruktury AI w regionie CEE” – stwierdzono w liście. „Konkurencja pięciu odrębnych wniosków niemal gwarantuje porażkę co najmniej czterech z nich – a być może nawet wszystkich pięciu. Jedna wspólna propozycja, poparta przez 11 państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej, lub przynajmniej ich większość, staje się najsilniejszym kandydatem w Europie i ma gwarancję uzyskania finansowania”.
Zobacz również
Oświadczenie Izby AI skierowane do rządów krajów CEE podkreśla, że stoją one obecnie przed decydującym momentem. Kilka krajów popiera indywidualne propozycje dotyczące gigafabryk AI lub złożyło wnioski w małych klastrach, licząc na zabezpieczenie flagowego regionalnego centrum obliczeniowego i przechowywania danych. AI Chamber ostrzega, że to fragmentaryczne podejście jest strategicznie błędne i niebezpieczne ekonomicznie. W liście podkreślono, że tylko jednolita propozycja zapewni regionowi potrzebny wpływ w Brukseli.
„Tu nie chodzi tylko o infrastrukturę” – akcentuje list. „Chodzi o to, czy Europa Środkowo- Wschodnia będzie w znaczący sposób uczestniczyć w gospodarce opartej na AI, czy też pozostanie rynkiem peryferyjnym, zależnym od zachodnich i pozaeuropejskich dostawców”.
W obecnej sytuacji, ewaluatorzy z UE będą postrzegać liczne oferty z Europy Środkowo- Wschodniej jako dowód słabej koordynacji regionalnej, a oddzielne propozycje będą się wzajemnie dublować, zamiast tworzyć rzeczywistą przewagę regionalną. Poszczególne kraje same w sobie nie mają również wystarczającej siły negocjacyjnej, aby konkurować z uznanymi konsorcjami z Europy Zachodniej, które już teraz przewyższają Europę Środkowo- Wschodnią pod względem infrastruktury i wpływów politycznych.
Trudny temat, łatwy ban. Jak w sieci pisać i mówić o wrażliwych treściach cz. 1 [PORADNIK]
W tym kontekście kluczowe jest pełne wykorzystanie kolektywnej siły regionu. AI Chamber podkreśla trzy kluczowe argumenty przemawiające za regionalną jednością:
Słuchaj podcastu NowyMarketing
- Znaczenie ekonomiczne: Przy ponad 100-milionowej populacji rynek Europy Środkowo-Wschodniej ma wystarczającą skalę, aby przedstawić przekonujący argument biznesowy za finansowaniem z UE.
- Pozycjonowanie strategiczne: Siła polityczna 11 państw narodowych wzmacnia pozycję negocjacyjną regionu.
- Potencjał innowacyjny: Połączenie talentów inżynierskich w całym regionie zapewniłoby wdrożenie na światowym poziomie, skuteczniejsze rozpowszechnianie wiedzy i najlepszych praktyk oraz wyższe długoterminowe zyski.
– Zapewnienie jednej światowej klasy Gigafabryki AI dla Europy Środkowo-Wschodniej jest o wiele cenniejsze niż obserwowanie upadku wielu krajowych wniosków. Wspólny projekt na taką skalę nie tylko zapewni infrastrukturę, której nasz region pilnie potrzebuje, ale także połączy nasze rozdrobnione krajowe ekosystemy AI. Korzyści – ekonomiczne, technologiczne i strategiczne – będą ogromne i długotrwałe, wykraczając daleko poza samą infrastrukturę i zasoby obliczeniowe. Budując superklaster AI, który integruje krajowe superkomputery w ujednoliconą sieć obliczeniową o wysokiej wydajności, możemy przyspieszyć wdrażanie AI w różnych sektorach oraz zapewnić małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) moc obliczeniową niezbędną do skalowania i konkurowania na rynku globalnym podkreśla Tomasz
Snażyk, prezes AI Chamber.

List otwarty stanowi kontynuację CEE AI Action Plan, opublikowanego przez AI Chamber i stowarzyszenia partnerskie w czerwcu 2025 r., który zawiera propozycję wspólnego wniosku o Gigafabrykę AI i traktuje ją jako najwyższy priorytet regionu. AI Action Plan, oparty na pięciu strategicznych filarach, ma na celu zwiększenie innowacyjności opartej na AI, wsparcie wdrażania AI w MŚP, zniwelowanie luk w transformacji cyfrowej oraz umocnienie pozycji Europy Środkowo-Wschodniej jako kolejnego centrum sztucznej inteligencji w Europie. Jak wskazuje Plan, nawet niewielkie postępy we wdrażaniu AI mogłyby wygenerować do 100 miliardów euro dodatkowego PKB rocznie (5%), a MŚP – filary gospodarek regionu CEE – stanowią w takim przypadku wyjątkową szansę „mnożnika siły” dla wzrostu regionalnego. Plan podkreśla konieczność wdrożenia skoordynowanych działań jak: rozwój infrastruktury, programy retencji talentów, piaskownice regulacyjne oraz dedykowane finansowanie badań i rozwoju w dziedzinie AI, aby zapewnić Europie Środkowo-Wschodniej globalną konkurencyjność.