Od ekologicznych dostaw po inteligentne opakowania zwrotne, artykuł ten przedstawia kluczowe zagadnienia i wyzwania, jakie stanowią ekologia i zrównoważony rozwój w e-commerce. Odkryj, jakie kroki podejmują firmy, aby stać się bardziej przyjaznymi dla planety, oraz jakie nowe technologie mogą przekształcić sposób dokonywania zakupów online.
E-commerce chce być zielony
UPIDO szacuje, że ślad węglowy związany z handlem elektronicznym w 2032 roku może wynosić nawet 5,5 mln ton. Jak na zakupy dokonywane za pomocą kciuka lub myszki trzeba przyznać, że wartość ta może zrobić wrażenie. Dlatego coraz ważniejsza staje się dbałość biznesu o planetę. Zieleń stała się najpopularniejszym kolorem ostatnich sezonów. I nie mówimy tu o ubraniach, choć tak – są modne. I tak – wiążą się one z omawianym zagadnieniem. E-commerce chce przybrać na zieleni w swoich działaniach. Z tego też powodu bardzo często słyszymy o ekologicznych sklepach, zielonej last mile czy nawet zielonej logistyce.
Zobacz również
Konsumenci chcą ekosklepów
Raport e-Izby z 2023 roku pokazuje, że 23% konsumentów wie, czym są sustainability czy CSR. Może wydawać się, że jest to mało, ale odsetek ten wzrósł aż o 10 p. proc. w ciągu roku. Zatem świadomość ekologiczna rośnie, i to szybko. Zwłaszcza że 60% internautów deklaruje, że bierze pod uwagę czy e-sklep jest firmą działającą zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Co więcej, badania pokazują, że prawie 80% klientów wybiera ekologiczne dostawy, gdy ma taką możliwość. Z kolei, Gemius donosi, że 42% badanych deklaruje, że wpływ formy dostawy na środowisko ma dla nich duże znaczenie. Dostawa przyjazna środowisku motywuje około 50% kupujących online.
– Jedna batalia została wygrana. Większość osób podziela naukowy konsensus w sprawie ludzkich źródeł kryzysu klimatycznego i zagrożeń, jakie to za sobą niesie. Tu trend jest stały i pozytywny. Nadal jednak trzeba toczyć kolejne bitwy, także te edukacyjne. Na przykład uświadamiać ludziom, że negatywny wpływ USA i Europy na środowisko jest nie mniejszy, a nawet większy niż wpływ Chin, jeśli weźmiemy pod uwagę całą historię emisji gazów cieplarnianych. Odpowiedzialność jest wspólna i wspólne muszą być też rozwiązania – powiedział Tomasz Markiewka, filozof, publicysta, autor książki „Zmienić świat raz jeszcze. Jak wygrać walkę o klimat”.
Konsumenci nie chcą już dopłacać za ekologię?
Jednak jest tu jedno małe „ale”. Warunkiem takiego wyboru jest brak dodatkowego kosztu za ekologiczną dostawę. Rzeczpospolita pisze, że spadł odsetek osób gotowych dopłacać za produkty w ekologicznych opakowaniach.
Poznaj Cropink – szybko i prosto twórz reklamy produktowe. Uwolnij Twoją kreatywność
Logistycy muszą zatem dążyć do rozwiązań zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju, gdzie ekologia, ekonomia i oczekiwania klientów są równorzędne. Niestety, często podniesienie efektywności ekologicznej wymaga zwiększenia kosztów. W obliczu kryzysów, wzrostu inflacji i niestabilności ekonomicznej, zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorcy, szukają oszczędności i są mniej skłonni do ponoszenia dodatkowych wydatków. Niemniej jednak czasami nieuniknione jest podejmowanie decyzji „coś za coś”, przynajmniej na etapie praktycznego wdrażania rozwiązań proekologicznych.
Słuchaj podcastu NowyMarketing
Klient nie jest winny strategii sklepu!
Nie szukajmy tutaj winy w klientach, którzy podejmują decyzje w oparciu o swoje możliwości. Marta Cudziło z PIT-Łukasiewicza w trakcie debaty przeprowadzonej przez Annę Majowicz z PITD podkreśliła, że klienci mają prawo oczekiwać braku zwiększenia kosztów. To po stronie firm stoi odpowiedzialność za kształt ich biznesu oraz możliwości optymalizacyjne. Zwłaszcza że działania zgodne z ekologią często są oszczędne finansowo dla logistyków, na co rzadko zwracamy uwagę.
Greenwashing będzie karany
Raport grupy badawczej Stand.Earth wskazuje, że tylko sześć największych na świecie firm dostawczych oraz z sektora e-commerce odpowiada rocznie za emisję dwutlenku węgla równą emisji 600 tys. gospodarstw domowych. Stanowi to blisko 70% wszystkich emisji CO2 z dostaw. Jednocześnie sektor opiera się w dużej mierze na podwykonawcach. Niewiele jest jednak informacji o relacjach z podwykonawcami, bardzo często krótkoterminowymi, co dodatkowo utrudnia ocenę realnego wpływu sektora na zanieczyszczenie powietrza.
Firmy nie zbierają albo niechętnie dzielą się takimi danymi. Jednak te działające na rynku europejskim będą musiały to robić. Wprowadzenie dyrektywy CSRD ma skuteczniej nadzorować wpływ firm na środowisko. Równocześnie będzie surowo karać praktyki greenwashingowe poprzez publiczne potępienie; nakaz zmiany postępowania; i karę finansową. Dlatego firmy e-commerce powinny szybko dostosować się do nowych wymogów i przekształcić deklaratywną postawę na rzeczywiste działania proekologiczne.
Wiele firm deklaruje strategię odpowiedzialnego rozwoju, głównie dla korzyści wizerunkowych. Jednak badania przeprowadzone przez Google wykazały, że aż 72% menedżerów e-commerce uważa, że w razie kontroli w ich firmach mogłyby zostać wykryte działania greenwashingowe. To dowodzi konieczności przekształcenia deklaracji w rzeczywiste działania w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Ekologiczne opakowania ważnym elementem strategii eko
Dla klientów e-commerce najważniejszymi kwestiami związanymi z ekologią dostaw są opakowania, co potwierdza 67% badanych preferujących ekologiczne opakowania i 58% preferujących opakowania wielorazowe.
55% internautów zwraca też uwagę na ekologiczność opakowań produktów, jednakże chęć dopłaty za eko-opakowania wzrosła do 34%. Mimo to, kwoty dopłat pozostają niewielkie, z większością respondentów deklarujących chęć dopłaty od 1 do 5 zł.
Warto zauważyć, że choć kwestie związane ze śladem węglowym i dostawą pojazdami elektrycznymi są postrzegane jako mniej istotne w kontekście ekologiczności doręczeń, dostawa do automatu paczkowego została uznana przez 70% badanych za najbardziej ekologiczną formę takiego działania, co może tłumaczyć jej popularność wśród Polaków. Natomiast dostawa typu home delivery (bezpośrednio pod wkskazany adres) została uznana za najmniej ekologiczną przez respondentów.
Polityka Insight definiując bariery rozwoju e-handlu w Polsce, jako jedną z przyczyn wymieniła spełnienie oczekiwań różnych grup klientów. Dlatego opinie i deklaracje odbiorców będą istotnym wyznacznikiem zmian w zakresie ekologii w e-commerce.
Pakowanie produktów elementem efektywności ekologicznej
Podstawową zasadą przy projektowaniu cyklu życia opakowania jest zasada 3R – Reduce, Reuse, Recycle. Opakowanie ekologiczne powinno być produkowane w sposób odpowiedzialny, minimalizując zużycie zasobów naturalnych i ograniczając emisje zanieczyszczeń.
Najważniejszym punktem jest unikanie plastiku. Znaczenie ma również stosowanie właściwych materiałów do zamykania paczek i wypełniania ich, takich jak papierowa taśma pakowa czy biodegradowalne wypełnienia. Należy dążyć do minimalizacji wypełnień, dostosowując wielkość opakowania do pakowanego towaru. Analizy wskazują na duży odsetek niewykorzystanej przestrzeni w paczkach, co nazywane jest air-commerce. Badanie przeprowadzone przez DS Smith wykazało, że pakowanie przesyłek w źle dopasowane pudełka generuje rocznie ponad 42 tys. ton zbędnego CO2. Nikodem Karwoth z DHL podkreśla, że e-commerce generuje za dużo dwutlenku węgla poprzez przesyłanie powietrza w paczkach, a kartony również przyczyniają się do emisji CO2. Dlatego warto zachęcać klientów do szukania odpowiedzialnych rozwiązań i inwestować w technologię pakowania, która zredukuje emisję dwutlenku węgla związaną z wysyłką paczek.
Pakowanie na życzenie
Jednym z rozwiązań jest urządzenie tworzące opakowania idealnie dopasowane do zawartości, tzw. packing on demand. Opiera się ono trójwymiarowym skanowaniu produktów do wysyłki i wykorzystaniu lasera do wykrojenia odpowiedniej wielkości opakowania z tektury. Ekologiczne opakowania powinny być użytkowane zrównoważenie, najlepiej wielokrotnie. Projektowanie opakowań w taki sposób, aby można było je wielokrotnie wykorzystać, jest kluczowe. To niekoniecznie oznacza używanie ich do przesyłania towarów, ale raczej zapewnienie, że opakowanie nie zostanie wyrzucone, a gdy przestanie spełniać swoje funkcje, a będzie poddane recyklingowi. Informowanie klientów o materiałach użytych do produkcji opakowań oraz instrukcje dotyczące recyklingu stają się coraz popularniejszym trendem w służbie ekologii.
Czysta „kurierka”
Władze polskich miast powoli zaczynają zauważać problem ekologiczny, dlatego w tym roku startują pierwsze strefy czystego transportu. Te funkcjonują już w ponad 300 europejskich lokalizacjach. W rezultacie rośnie elektryfikacja flot aut kurierskich, w których operatorzy KEP sukcesywnie inwestują w transport zeroemisyjny. Duże firmy, takie jak GLS, DHL Express, DPD czy InPost, zwiększają liczbę elektrycznych aut dostawczych w swoich flotach.
Rowery cargo
W ostatnich latach pojawiło się także wiele rowerów towarowych, które są skutecznym narzędziem do obniżenia emisji podczas dostaw paczek. Jednakże istnieją też pewne ryzyka związane ze stosowaniem dwukołowców, takie jak brak możliwości transportu dużych przesyłek czy ograniczenia związane z warunkami pogodowymi. Pomimo tego, rowery cargo stanowią coraz częstsze rozwiązanie dla operatorów logistycznych, wpływając korzystnie na zrównoważony rozwój dostaw ostatniej mili.
Mikrohuby
W celu rozwiązania problemów związanych z nadmiernym ruchem pojazdów dostawczych oraz emisją CO2, poza rowerami cargo wprowadza się także mikrohuby. To miejsca, będące miejskimi punktami przeładunkowymi, znajdujące się w centrum miasta lub na dużych osiedlach mieszkaniowych. Tam paczki dostarczane są furgonetkami, a kurierzy na rowerach cargo odbierają je i dostarczają do ostatecznego odbiorcy. Taki koncept wprowadzany został w ramach projektu GRETA, realizowanego w Poznaniu przez polskie instytucje oraz firmę GLS.
Projekt ma za zadanie zdefiniować warunki technologiczne i organizacyjne efektywnego funkcjonowania mikrohubów oraz ocenić ich wpływ na ekonomię, społeczeństwo i środowisko. W trakcie pilotażu ocenione zostaną także potencjalne korzyści, takie jak redukcja emisji CO2 oraz koszty i jakość dostaw. Projekt GRETA trwa 36 miesięcy i ma się zakończyć w maju 2026 roku.
E-Pack
E-Pack to inteligentne opakowanie zwrotne dla e-commerce stworzone w ramach projektu badawczego Łukasiewicz-PIT, Łukasiewicz-IMiF i Łukasiewicz-ŁIT, finansowanego przez Centrum Łukasiewicz.
Prototyp e-Pack pozwala monitorować stan i lokalizację przesyłek, ograniczać ślad węglowy i kontrolować dostęp. Proces korzystania z e-Packa jest prosty: umieszcza się produkty w opakowaniu, które posiada zintegrowaną siatkę uniemożliwiającą przemieszczanie się towarów oraz elektroniczny zamek. Etykieta wyświetla się na ekranie e-ink, eliminując konieczność drukowania i naklejania. Po dostarczeniu paczki odbiorca otwiera ją za pomocą telefonu. Następnie e-Pack może być wykorzystany do zwrotu lub ponownego nadania przesyłki, a gdy zostanie pusty, można go złożyć i oddać w punkcie PUDO. Opakowanie może być wielokrotnie używane, a gdy się zużyje, materiały mogą być ponownie wykorzystane. Zalety e-Pack to uproszczone procesy, większe bezpieczeństwo przesyłek i redukcja śladu węglowego. Prototyp e-Pack jest obecnie testowany, a projekt jest otwarty na nowych partnerów zainteresowanych wdrożeniem pilotażowym.
E-commerce jest całkiem zielony, ale może być bardziej!
Analiza zrównoważonego rozwoju e-commerce w kontekście ekologicznej logistyki zamówień wskazuje na duży potencjał nowych rozwiązań organizacyjnych i technologicznych. Wdrażanie tych rozwiązań staje się coraz bardziej powszechne, a świadomość zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców, co do konieczności ich stosowania, rośnie. Skala korzyści z proekologicznych rozwiązań może się zwiększać wraz z ich masowym wykorzystaniem.
Przykładowo, zintensyfikowanie stosowania hubów przeładunkowych i rowerów cargo może zwiększyć dostępność rowerów towarowych i obniżyć ich cenę. Dodatkowo, podmioty wdrażające takie rozwiązania mogą liczyć na wsparcie władz lokalnych czy instytucji europejskich w postaci dofinansowania. Warto również rozwijać modele ekonomii współdzielenia, takie jak kolektywne wykorzystanie pojazdów czy współdzielenie miejskich hubów przeładunkowych, które przyczyniają się do ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
Gdzie jesteśmy, a gdzie chcemy być w e-commerce?
Ekologia jest jednym z najważniejszych zagadnień frapiącymi branże e-commerce, ale nie jest zagadnieniem jedynym. Oczywiście aspekty związane z UX platform cyfrowych oraz wszelkie nowinki marketingowe mają znaczenie, ale nie zapominajmy o aspektach logistycznych, które odpowiadają za dostarczenie produktu pod drzwi klienta. Z tego względu warto zajrzeć do raportu Polskiego Instytutu Transportu Drogowego przygotowanego przez ekspertów z branży logistycznej i transportowej, czyli „Logistyka e-commerce. Gdzie jesteśmy, a gdzie chcemy być?”.
Zdjęcia: mat. aut.