Moda na Halloween i rzeźbione dynie w ostatnich latach przerodziła się w szerszy trend – dekorowanie wnętrz oraz wejść do domów dyniami i innymi jesiennymi akcentami staje się stałym elementem aranżacji.
W Wielkiej Brytanii niemal co piąty dorosły planuje lub już zakupił dekoracje sezonowe, przy czym w grupie 25–34 lata odsetek sięga 32 %. Taka forma dekoracji niesie jednak ze sobą także wymiar środowiskowy i ekonomiczny – dane wskazują, że problem marnowania dyni, podobnie jak wielu innych warzyw, stale rośnie.
Zobacz również
Polska produkcja dyni wobec halloweenowego problemu
W latach 2014–2022 areał upraw dyni w Polsce zwiększył się z 1,1 tys. ha do około 8,9 tys. ha, a plony osiągnęły blisko 400 tys. ton. W 2023 roku produkcja spadła do około 358 tys. ton, natomiast w 2024 r. Polska jeszcze pozostawała liderem w UE, osiągając ponad 380 tys. ton – przed Francją, Hiszpanią i Niemcami. Tymczasem dynie kupowane z myślą o dekoracjach często nie są potem spożywane – miąższ, pestki i inne części kończą jako odpady.
– Każda niewykorzystana dynia to nie tylko zmarnowany produkt spożywczy, lecz także zmarnowana woda, energia i praca włożona w jej wyprodukowanie – podkreśla dr inż. Sylwia Łaba z IOŚ‑PIB.
W warunkach polskich do wyprodukowania 1 kg dyni potrzeba między 150 a 250 l wody – zależnie od pogody, gleby, klimatu i metod uprawy.
Apps in ChatGPT: nowy krok OpenAI [OPINIE]
Odpady i drugie życie dyni
Na składowiskach odpady dyniowe ulegają rozkładowi beztlenowemu, w wyniku którego powstaje metan – gaz cieplarniany o znacznie wyższym potencjale cieplarnianym niż CO₂. Z drugiej strony, dynie mogą otrzymać „drugie życie” – zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami:
Słuchaj podcastu NowyMarketing
- najpierw jako pasza dla zwierząt (jeśli tylko uszkodzenia są mechaniczne),
- jeśli pojawiają się oznaki psucia – w procesie fermentacji beztlenowej i przerobione na biogaz.
W 2024 r. brytyjskie i europejskie miasta uruchomiły pilotażowe programy odbioru odpadów dyniowych w ramach selektywnej zbiórki bioodpadów.
Przykładowo, według organizacji Hubbub w 2024 r. w Wielkiej Brytanii podczas kampanii proekologicznej zebrano i przerobiono na biogaz około 100 000 wyrzuconych dyń – energia ta wystarczyłaby do zasilenia 10 000 domów przez jedną dobę.
Jak nie marnować dyni?
Każdy z nas może przyczynić się do ograniczenia marnowania żywności – wystarczy zmienić podejście zakupowe i użytkowe. Warto:
- wybierać odmiany jadalne lub oleiste dyni, z których można przygotować zupy, ciasta, chleby, curry;
- wykorzystywać pestki dyni – mają właściwości zdrowotne, pomagają regulować poziom cukru i cholesterolu, zawierają cynk wspierający odporność;
- zwracać uwagę na to, czy dynia została kupiona wyłącznie jako dekoracja – jeżeli tak, warto zaplanować jej dalsze wykorzystanie.
Z perspektywy biznesowej i samorządowej – inspiracją mogą być programy selektywnej zbiórki bioodpadów lub wykorzystania nadwyżek dyni w nowych niszowych produktach (np. piwo z miąższu dyni) – tak jak robi to brytyjska firma Toast Ale.
Podsumowanie
Dekoracyjne wykorzystanie dyni w okresie jesiennym i Halloween przekształca się z zabawy w wyzwanie środowiskowe i ekonomiczne. Kupowanie dyni „na ozdobę”, a nie na konsumpcję, sprzyja marnowaniu wartościowego warzywa. Jak pokazują dane IOŚ‑PIB, zmiana nawyków – zarówno konsumenckich, jak i systemowych – może sprawić, że dynia przestanie być problemem, a stanie się częścią zrównoważonej gospodarki żywnościowej.
Zdjęcie główne: Depositphotos