NowyMarketing podsumowuje rok 2016: SEM/SEO (Cz. 1)

1. Łukasz Chwiszczuk, Head of SEM, K2 Media
2. Cezary Gijer, Head of SEO, K2 Media
3. Marcin Olczak, SEM Manager, Ecselis (Havas Media Group)
4. Patrycja Tomczak, SEO Team Lead, Bluerank
5. Łukasz Ostrowski, Performance Specialist, Deloitte Digital
6. Wojciech Szymański, Prezes Ideo Force Sp. z o.o.
7. Sebastian Suma, CEO, Sempai
8. Michał Adamczyk, SEM Group Manager, BrainJuice Group
Drugą część podsumowania w kategorii SEM/SEO przeczytasz tu >
Trzecią część podsumowania w kategorii SEM/SEO przeczytasz tu >

Łukasz Chwiszczuk
Head of SEM, K2 Media

Najważniejszy sukces 2016

Jako sukces chętnie wymienię tutaj wzrost świadomości marketerów, jeżeli chodzi o działania SEM. Coraz częściej jest to narzędzie postrzegane jako narzędzie służące stricte napędzeniu sprzedaży. Przestajemy już być rozliczani z kliknięć czy pozycji w wyszukiwarce, a po prostu za transakcje czy przychody. Współpraca w takim wypadku opiera się na twardych danych i klarownym modelu współpracy. Z naszej perspektywy widzimy też wzrost świadomości, jeżeli chodzi o ruch z mobile. Fajne jest to, że mobile przestaje być postrzegany jako narzędzie do generowania konwersji „last click”, a jako dopiero początek wyszukiwania przez użytkownika. Należy też tutaj wspomnieć o tym, że coraz częściej padają pytania, jaki model atrybucji przyjęliśmy, podając określoną liczbę konwersji. Spory sukces, że SEM zostaje partnerem biznesowym, a nie tylko specjalistą od klików i pozycji.

Dziękujemy 90 000 fanom na LinkedInie. Jesteś tam z nami?

Obserwuj

Największa porażka 2016

Nie nazwałbym tego porażką, ale na pewno wpadką. Moim zdaniem dużą wpadką było błędne podawanie zawyżonych statystyk odtworzeń filmów na Facebooku. Przypominając, średnia długość odtwarzanych filmów była podawana bez odsłon trwających krócej niż 3 sekundy. W rezultacie średnia mocno rosła bez wartości skrajnej bardzo niskiej. Pewnie można było tego uniknąć.

#PolecajkiNM cz. 4: narzędzia pracy jutra, człowiek vs. AI, Mapa Trendów 2024, ranking blogów e-commerce 2024

Najważniejsza zmiana w 2016

Miało być groźnie, miało to zmienić wiele, miał to być drugi rok 2000 ;), a zakończyło się bez większych problemów. Mam na myśli usunięcie wyników płatnych z prawej kolumny oraz dołożenie czwartego wyniku płatnego na górze. Cała zmiana wydarzyła się dość szybko, ale na szczęście bez groźnych następstw. Łagodne wprowadzenie sporej zmiany nie mylić z „dobrą” ;).

Warto tutaj również wspomnieć o zwiększeniu reklam tekstowych w Adwords. Pojawiły się dwa nagłówki i opis zawierający 90 znaków. Jeżeli ktoś szybko pozmieniał reklamy na nową wersję, mógł liczyć na znaczącą poprawę CTR. Kolejna zmiana to pojawienie się reklam elastycznych w GDN, które automatycznie dopasowują swój wygląd do miejsca na reklamę. To dopiero wstęp do reklamy natywnej w GDN, ale zapowiada się obiecująco szczególnie w kampaniach nastawionych na performance. Wraz z końcem roku pojawiła się możliwość targetowania reklam w searchu również ze względu na wiek. Wyniki pierwszych testów wyglądają zachęcająco.

Mamy newsletter, który rozwija marketing w Polsce. A Ty czytasz?

Rozwijaj się

Najciekawsze trendy w 2016

Wzrost mobile, jak zawsze. 🙂 Z tym, że ten trend widoczny jest również w sklepach e-commerce – widać wyraźny wzrost z kanałów mobilnych. Czasami jest to 35%-45% całego ruchu natomiast przychodu w zależności od sklepu – 10%-25% (dane wyciągnięte na podstawie naszych klientów). W niektórych serwisach widzimy udział ruchu w wysokości 70% z mobile. Czasami to szokujące dane, ale właśnie w ten sposób zaczynamy konsumować treści w Internecie.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

W tej kwestii wymienię kampanię, w której mieliśmy swój udział, czyli Carrefour Napoleon i pojawienie się nowego brand hero dla tej marki. Do lutego nie mogliśmy ujawnić, kim jest tajemniczy Napoleon i dlaczego wybiera się on do Polski. Następnie w marcu nastąpiło ujawnienie i okazało się, że za wszystkim stoi Carrefour. Ciekawa kampania ze względu na różnorodność kanałów jaka jest wykorzystywana (nie tylko SEMowych). Dodatkowo dochodzą działania promujące aplikację oraz e-commerce.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Nowy panel Adwords dla osób, które codziennie zarządzają kampaniami będzie ogromną zmianą. Wejście do polski Google Optimize, narzędzia do optymalizacji stron. Połączenie Google Shopping wraz z Google Wallet. Czy czekają nas zakupy bez przejścia na stronę, a bezpośrednio w Google? Zobaczymy. Na pewno 2017 zapowiada się bardzo ciekawie.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

Pojawienie się nowych narzędzi oraz nowych wersji starych narzędzi będzie się wiązało z nauką wszystkich nowych funkcjonalności i ich bardzo dobrą obsługą. Sporym wyzwaniem może okazać się płynne przejście na nowy interfejs Adwords oraz szybka nauka obsługi Google Optimize, aby podnosić współczynnik konwersji.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Pomijając już standardowy wzrost mobile, w sektorze e-commerce również należy się spodziewać dużego wzrostu. Coraz więcej marek decyduje się na wersję e-commerce swoich sklepów offline. Ten wzrost widać również po liczbie briefów, jakie spływają do nas co tydzień.

————————————————-

Cezary Gijer
Head of SEO, K2 Media

Najważniejszy sukces 2016

Za największy sukces uważam wprowadzenie do oferty K2 nowego modelu sprzedaży usług SEO dla e-commerce. Polega on na tym, że klient powierza nam budżet na cały search. Na nas spoczywa odpowiedzialność za podział budżetu na Adwords i SEO, zwiększenie ruchu i sprzedaży. Nasza marża to prowizja od sprzedaży z całego kanału search. Dla pierwszego klienta w tym modelu już po dwóch miesiącach współpracy zwiększyliśmy niebrandowy ruch organiczny o 97%, a sprzedaż o 15% rok do roku.

Największa porażka 2016

Za największą porażkę uważam błędy w Google Search Console, które pojawiły się w październiku i listopadzie. GSC to najważniejsze narzędzie dla każdego specjalisty SEO. Prezentuje najbardziej istotne informacje dotyczące stanu witryny w wynikach wyszukiwania. Przekłamane dane w GSC bardzo utrudniają pracę.

Najważniejsza zmiana w 2016

Zmian w Google w 2016 było sporo. Usunięto boczny panel reklam Adwords, aby dostosować wyświetlanie reklam do mobile i desktopów. W zamian dodano czwarty wynik Adwords nad wynikami organicznymi, dlatego obecnie cały pierwszy ekran ponad linią zanurzenia zajmują reklamy.

W wynikach organicznych dostaliśmy szansę wybicia się na szczyt dzięki Direct Answers, czyli tzw. pozycji 0. Wyniki te mają klikalność na poziomie 70-80%. Aby serwis pojawił się w Direct Answer, musi oferować treści stanowiące odpowiedzi na konkretne pytania użytkowników. To z kolei ma wpływ zarówno na optymalizację contentu, jak i dobór tematów i fraz kluczowych.

W 2016 Google wprowadził również nowy typ wyników mobilnych – karty informacyjne.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

Jestem pewien, że wielu kolegów z branży wskazałoby w tym miejscu szumnie zapowiadaną aktualizację algorytmu. Pingwin 4.0. w końcu nadszedł i choć faktycznie w istotny sposób wpłynął na wyniki wyszukiwania, nie zmienił naszych metod promocji serwisów w wynikach wyszukiwania. Konsekwencje aktualizacji Pingwina dotknęły przede wszystkim serwisy, które wspierane były przez metody „pozycjonerskie”, czyli manipulujące rankingiem wyszukiwarki i wykorzystujące metody zabronione przez Google. Poważną zmianą jest również, a raczej będzie, Mobile Index First, który wpłynie w realny sposób na SEO i SEM w Google.

Najciekawsze trendy w 2016

Branża musi poradzić sobie z coraz większym udziałem wyszukiwania głosowego. Znaczenie ma także dostosowanie wyników do urządzeń mobilnych, między innymi dzięki wprowadzeniu AMP i przygotowywaniu się na Mobile First. Należy również uwzględnić spadek znaczenia pierwszej pozycji w związku z pojawieniem się pozycji zero i profilowanie wyników organicznych ze względu na lokalizację użytkowników. Wzrosło też znaczenie rich snippets, zwłaszcza pod kątem lokalnych biznesów.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Właściwe zrozumienie oczekiwań użytkowników i dopasowanie do nich działań klienta. Jest to wyzwanie, z którym mierzymy się od wielu lat, a rok 2016 był w tym przypadku szczególny. Google coraz większą uwagę przywiązuje do treści, jej merytoryki, dopasowania do intencji konsumentów. Dowodem na to niech będzie algorytm Rank Brain. Ważna jest także prędkość – przede wszystkim pod kątem urządzeń mobilnych. AMP to jedno, ale ciągle należy mierzyć się z problemami dotyczącymi optymalizacji prędkości wczytywania strony, co ma szczególne znaczenie dla branży e-commerce.

Ocena obecnej kondycji branży

Branża przechodzi dynamiczne zmiany. To dobrze – działania Google wymuszają na nas ciągłe szukanie nowych rozwiązań. Zarówno w aspektach technicznych, jak i w kontekście kreatywnego podejścia do usług oferowanych przez naszych klientów. Nowe rozwiązania przyniosły także nowe możliwości – chętnie z nich korzystamy!

Jakie zmiany czekają nas w 2017

W 2017 będziemy świadkami dalszego wzrostu znaczenia mobile. Możemy się spodziewać wzrostu liczby zapytań long tailowych (powyżej 3 słów we frazie kluczowej) i spadku krótkich fraz. Coraz więcej użytkowników będzie zadawać zapytania głosowe, więc w cenie będą krótkie formy tekstowe, odpowiadające precyzyjnie zapytania użytkowników.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

Mierzenie się z nowymi sposobami wyszukiwania informacji przez użytkowników – znaczące rozróżnienie treści oferowanych w mobile i na desktopie. Sprostanie możliwościom wyszukiwania głosowego, skutecznie reagowanie na ruchy Google w przypadku takich usług jak Google Now i inteligentne komunikatory, np. Allo Allo, czy dopasowanie usług i serwisu klienta pod nowe urządzenia: Google Home czy Virtual Reality.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Z pewnością możemy spodziewać się dalszego wzrostu znaczenia wyszukiwań mobilnych. Coraz większy udział w rynku będą miały wyszukiwania głosowe, które już obecnie stanowią 40% wszystkich zapytań. Frazy kluczowe będą coraz dłuższe i bardziej będą przypominać zwykłe zdania, pytania niż pojedyncze słowa. Google zmienia filozofię – modyfikuje swoją nomenklaturę: answer engine zamiast search engine; search experience optimization.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę w 2017

Szczególną uwagę w 2017 roku należy zwrócić na optymalizację treści w serwisie. Słowa kluczowe będą tracić na znaczeniu, coraz ważniejsze stanie się dopasowanie treści do oczekiwań i intencji odbiorcy. Przykłady:

Pomysł na kostium karnawałowy – zapytanie wskazuje, że użytkownik poszukuje inspiracji. Chce kostium, ale jeszcze nie wie jaki. Dlatego na szczycie listy wyników wyświetlają się te strony, które mają dużo zdjęć, tekstu i zapewnią możliwie najwięcej informacji.

Kostium Zorro – w tym wypadku rodzaj zapytania wskazuje, że użytkownik wie już, jakiego kostiumu szuka. Prawdopodobnie chce go kupić. Dlatego wyświetlają się zakupy Google i sklepy internetowe.

————————————————-

Marcin Olczak
SEM Manager, Ecselis (Havas Media Group)

Najważniejszy sukces 2016

Zakaz reklamowania pożyczek krótkoterminowych w Google. Zmiany mają na celu wykluczenie możliwości promocji produktów, których czas spłaty jest krótszy niż 60 dni od daty udzielenia kredytu. Natomiast, zakaz nie ma na celu ograniczania możliwości reklamy kredytów czy karty kredytowych. Czyżby zmiany w Google w kwestii produktów wątpliwych etycznie…

Największa porażka 2016

Wprowadzenie komunikatora Allo, docelowo wraz Duo ma zastąpić Hangouts i jest kolejnym podejściem Google do social. Wydaje się, że to kolejna nieudana próba po G+.

Najważniejsza zmiana w 2016

W obszarze SEM największe zmiany działy się w wyszukiwarce (zmiany algorytmu) oraz samym AdWords. Na początku roku nastąpiło globalne wyłączenie prawego panelu z reklamami, co przełożyło się na mniejszą liczbę reklamodawców, a jednocześnie zwiększyło konkurencję. Bardzo zmienił się sam wygląd reklam, począwszy od wdrożenia nowych rozszerzonych reklam (ETA), kończąc na szeregu nowych rozszerzeń (objaśnień, cen, wiadomości, informacji w witrynie). Wróciła też możliwość zarządzania na poziomie urządzenia, więc możemy całkowicie wykluczyć mobile lub desktop.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

Więcej wygenerowanych zapytań mobilnych użytkowników wyszukiwarki Google, niż korzystających z desktopów.

Najciekawsze trendy w 2016

Wzrost wykorzystywania danych własnych, które coraz częściej będą wiodące przy planowaniu kampanii. Tworzenie personalizowanej komunikacji czy oferty, a jednocześnie wykorzystanie zautomatyzowanych narzędzi emisji mediów.

Upodobnienie się wyników płatnych i naturalnych, które już ma pozytywny wpływ na linki sponsorowane. Jeśli chodzi o SEO to zdecydowane postawienie na content marketing, bez którego w zasadzie nie da się teraz robić dobrego pozycjonowania.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Wyzwaniem będzie edukacja klientów w kierunku programmatic oraz analityki danych. Doradztwo w zakresie doboru odpowiednich narzędzi do biznesu klienta, pod kątem optymalizacji marketingowych działań online.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

Biorąc pod uwagę trendy w branży oraz coraz większą skuteczność programmatic buying, chciałbym wskazać kampanię GM promującą modele Opla. Była to jedna z pierwszych w Polsce „programatyczna dniówka” na stronie głównej wp.pl, w której wykorzystano zautomatyzowany sposób zakupu mediów w oparciu o dane użytkownika. Ciekawa była również akcja Havas Content dla Allegro, czyli tworzenie ogromnej bazy opisów na ich stronę, co przełożyło się na zdecydowane zwiększenie ruchu.

Ocena obecnej kondycji branży

Wydatki na reklamę SEM nadal rosną, chodź już z mniejszą dynamiką. Rynek wciąż sprzyja działaniom w wyszukiwarce. Obecna sytuacja pokazuje, że SEM będzie się jeszcze bardziej rozwijał, nie tylko w kierunku mobile ale też w automatyzacji działań, zakupu programmatic czy też personalizacji przekazów wykorzystujących dane i różne sygnały zewnętrzne.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Wprowadzenie osobnego algorytmu do wyników mobilnych, który ma być szybciej aktualizowany niż ten na desktop.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

Jeszcze większa przewaga urządzeń mobilnych nad desktopem będzie miała wpływ na zmiany w planowaniu i egzekucji kampanii. Jeszcze ważniejsze stanie się odpowiednie dostosowanie przekazu reklamowego do czasu, kontekstu oraz miejsca, w którym znajduje się użytkownik.

Przekonanie klientów do inwestycji w strony mobilne albo responsywne, bo bez tego będą niewidoczni dla ponad połowy zapytań w wyszukiwarce.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Wzrost w zakresie wykorzystywania danych przy planowaniu i egzekucji kampanii. Coraz więcej organizacji rozwija segmentację i tworzenie odpowiednich profili użytkowników, dzięki czemu coraz bardziej personalizuje komunikację i ofertę. Zmieni się też model zakupu mediów, coraz częściej odbywać się to będzie za pośrednictwem „programmatic buying”.

Jeszcze większy wpływ contentu na wyszukiwarkę, w tym coraz bardziej treści nie tylko w formie pisemnej, ale też audio, video czy obrazu.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę w 2017

Rozwój video online w szczególności technologii 360 oraz VR. Konsumpcja video rośnie, udział mobile prawdopodobnie będzie wyższy niż desktop, a „Youtuberzy” zdobywają coraz większy autorytet wśród niektórych grup docelowych. Dlatego warto przyglądać się, w którą stronę podążać będzie medium. Treści video z wykorzystaniem tych technologii, powinny wyjść już z obszaru planowania do realizacji, aby nie przegapić odpowiedniego momentu.

————————————————-

Patrycja Tomczak
SEO Team Lead, Bluerank

Najważniejszy sukces 2016

Reklama internetowa rośnie w siłę! Według danych PwC globalne, światowe wydatki na reklamę internetową w 2016 roku po raz pierwszy przewyższą wydatki na reklamę TV. W Polsce wydatki na reklamę online dynamicznie rosną, w pierwszym półroczu 2016 roku wzrosły o prawie 20% w porównaniu do tego samego okresu w roku poprzednim (dane IAB AdEx).

Największa porażka 2016

Google nadal nie do końca poradził sobie ze spamem. W organicznych wynikach wyszukiwania można jeszcze ciągle spotkać czasami serwisy o niskiej lub zerowej użyteczności dla użytkowników. Plusem jest to, że Google nadal mocno pracuje nad algorytmem (czego przykładem jest jeden z ostatnich updatów: Pingwin 4.0) i można mieć nadzieję, że w przyszłości ten problem będzie rozwiązany.

Najważniejsza zmiana w 2016

W lutym 2016 Google wprowadziło znaczącą zmianę w layoucie wyników wyszukiwania: linki sponsorowane przestały wyświetlać się w prawej kolumnie strony, a zaczęły pojawiać się w zwiększonej liczbie na górze głównej kolumny wyników wyszukiwania, co automatycznie spowodowało przesunięcie w dół wyników organicznych. Zmiana miała znaczący wpływ na CTR osiągany zarówno w kampaniach płatnych, jak i bezpłatnych.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

Polska kampania SEO dla Leroy Merlin zdobyła statuetkę w prestiżowym międzynarodowym konkursie European Search Awards.

Najciekawsze trendy w 2016

Mobile! Aktualnie już ponad 60% Polaków używa smartfonów. Duża część tej grupy używa telefonu do wyszukiwania informacji w Internecie, co przekłada się na dynamiczny wzrost udziału urządzeń przenośnych w generowaniu ruchu w Internecie. Jak również na wzrost znaczenia local search, a także na konieczność uwzględniania mikromomentów w procesie zakupowym. Warto pamiętać również o tym, że zmieniają się zwyczaje użytkowników, Google ogłosiło ostatnio, że w Stanach Zjednoczonych nawet ¼ zapytań do Google jest zadawana poprzez voice search.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Kolejne update’y algorytmu Google ukierunkowane na dostarczanie jakościowych wyników spowodowały, że „działania na skróty”, czyli sprzeczne z regulaminem wyszukiwarki nie będą przynosiły rezultatów w długim okresie. To z kolei oznacza, że osiągnięcie dobrych wyników w SEO/SEM będzie wymagało zwiększonych nakładów pracy na dostarczanie użytkownikom unikalnych i wartościowych treści. Z tego względu coraz więcej firm w strategii SEO/SEM zaczęło uwzględniać działania content marketingowe.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

„SEO z pomysłem dla Leroymerlin.pl” – kampania SEO dla marki Leroy Merlin została nagrodzona w konkursie European Search Awards 2016 w kategorii ,,Best Use of Content Marketing”. To budujące, że mamy czym pochwalić się w tym obszarze i kampanie SEO nie muszą być prowadzone w sposób standardowy. Na pierwszym miejscu stawia się indywidualne potrzeby klienta i efektywność jego biznesu. Widać, że zmienia się podejście do realizacji działań SEO, dlatego liczymy na jeszcze więcej sukcesów w tym obszarze.

Ocena obecnej kondycji branży

Wydatki na reklamę internetową rosną (pisałam o tym w pkt 1 tego podsumowania), a to świadczy o tym, że marketerzy coraz bardziej wierzą w siłę Internetu. Do reklamy SEO/SEM przekonuje się coraz więcej brandów, a z drugiej strony agencje SEO/SEM oferują coraz bardziej wyspecjalizowane usługi dopasowane do potrzeb (i celów) swoich klientów. Idziemy w dobrą stronę. 🙂

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Google z każdym kolejnym updatem algorytmu zwiększa nacisk na jakość i użyteczność wyników wyszukiwania i możemy spokojnie założyć, że ta strategia będzie kontynuowana również w 2017 roku. Wyszukiwarka będzie jeszcze mocniej walczyć ze spamem w wynikach wyszukiwania, co może okazać się tragiczne w skutkach dla serwisów nie prezentujących użytecznych treści, lub też stosujących niedozwolone metody promocji.

Równolegle odsetek użytkowników mobilnych ciągle rośnie i rok 2017 będziemy mogli po raz kolejny nazwać rokiem mobile. Google na pewno będzie starało się silnie wpasować w ten trend, a to może oznaczać kolejne aktualizacje algorytmu silnie nakierowane na promowanie serwisów przyjaznych urządzeniom mobilnym.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

W nadchodzącym roku jednym z wyzwań będzie na pewno UX użytkowników przychodzących z mobile. Z uwagi na powyższe w materiałach dostarczanych internautom tym kanałem powinniśmy zadbać zarówno o warstwę treściową (dostarczanie wartościowych treści odpowiadających zapytaniu użytkownika), jak i o warstwę techniczną: tutaj najważniejszymi aspektami będą obecność wersji mobile – friendly, oraz szybkość wczytywania się strony. Już w 2016 roku Google zaczął mocno promować technologię AMP, pojawiły się też kolejne aktualizacje algorytmu dotyczące wyszukań mobilnych. Możemy założyć, że w 2017 roku serwisy bez wersji mobilnej mocno stracą na widoczności w mobilnych wynikach wyszukiwania.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Ewolucja technologiczna i pojawienie się smartfonów z dostępem do Internetu w znaczny sposób wpłynęła na rynek reklamy internetowej. W 2017 roku na pewno zaobserwujemy dalsze zmiany w sposobie komunikowania się i wyszukiwania informacji. Z jednej strony na pewno będzie to dalszy wzrost udziału zapytań głosowych wykonywanych przy pomocy telefonu, z drugiej – również wzrost udziału zapytań lokalnych, wynikających z potrzeby chwili i tego, że użytkownik ma przy sobie telefon praktycznie w każdym momencie. Google zbadało ten trend na rynku amerykańskim i tam odsetek zapytań „near me” (np. „coffee places near me”) w ostatnim roku wzrósł ponad dwukrotnie. Z trzeciej strony 🙂 szczególnie ci młodsi użytkownicy Internetu świetnie odnajdują się w świecie aplikacji mobilnych (w tej grupie aktywne użytkowanie aplikacji w telefonie jest największe). Warto pamiętać o tych wszystkich aspektach planując swoją strategię mobilną na rok 2017.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę w 2017

Planując kampanię SEO/SEM powinniśmy dobrze poznać grupę docelową i zaplanować działania pod kątem spełnienia oczekiwań klienta w jak największym stopniu. Jeżeli ten krok wykonamy dobrze, to cała reszta pójdzie już z górki. 🙂

————————————————-

Łukasz Ostrowski
Performance Specialist, Deloitte Digital

Najważniejszy sukces 2016

Myślę, że najważniejszym sukcesem w branży SEO było wprowadzenie w życie aktualizacji, dobrze już znanego w branży, algorytmu Pingwin. Wrześniowa aktualizacja Pingwina do wersji 4.0 pozwoliła na bieżące reagowanie na niską jakość linków prowadzących do serwisu. Innymi słowy, wyszukiwarka Google dynamiczniej aktualizuje pozycję serwisu w swoim indeksie wyszukań i stała się nieco bardziej responsywna na profil linków, jednak do perfekcji jeszcze trochę brakuje.

Najważniejsza zmiana w 2016

Poza zmianami w SEO, Google również prężnie pracuje nad rozwojem swoich dotychczasowych kanałów reklamowych. W 2016 r. największe i najważniejsze zmiany miały miejsce w reklamie produktowej. Google od wielu lat stara się uatrakcyjnić ten kanał poprzez synergię z innymi kanałami. I w ten sposób uzyskaliśmy reklamę produktową podczas wyświetlania reklamy na YouTube czy dobrze znaną reklamę produktową opartą o remarketing w Google Display Network. Nowością na rynku polskim w 2016 r. jest zakładka zakupy w Google Search. Stworzona zakładka będzie miała za zadanie konkurować z obecnie popularnymi porównywarkami cen. Czy Google odniesie sukces na tym polu?

Najciekawsze trendy w 2016

Obecnie najciekawszym trendem dla Google jest real time marketing. Reklamy tekstowe mają już możliwość bezpośredniego połączenia telefonicznego interesanta z właścicielem reklamy. Jednak w ostatnim czasie pojawiło się rozszerzenie, dzięki któremu możemy napisać za pośrednictwem reklamy smsa! Czy Google pójdzie w stronę live chatu w swoich reklamach? Osobiście, mam nadzieję, że tak.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Przy całej mnogości narzędzi, jakie obecnie mamy do dyspozycji, największym wyzwaniem jest dopasowanie odpowiednich kanałów reklamowych do KPI.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Wyszukiwarka Google z roku na rok staje się coraz bardziej wybredna. Oczekuje od nas oryginalnych treści, wzorowo skodowanej strony, responsywnej mobilnie, bezpiecznej. Prędkość ładowania się serwisu zaczęła odgrywać realną rolę z myślą o użytkownikach mobilnych. Możliwe, że w trosce o dobro użytkowników w przyszłym roku mogą pojawić się faktory UX.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Przy całej masie narzędzi i sposobów targetowania, Google zdało sobie sprawę, że bardzo ciężko jest analizować dane. Gromadzenie, segregowanie oraz filtrowanie stało się bardziej czasochłonne, niż sama analiza. Dlatego rok 2017 r. upłynie pod znakiem integracji platform. Rozwój narzędzi Google 360 ułatwi nam, SEMitą analizę danych.

————————————————-

Wojciech Szymański
Prezes Ideo Force Sp. z o.o.

Najważniejszy sukces 2016

W przypadku branży SEO ciężko jest mówić zarówno o spektakularnych sukcesach jak i porażkach. Na pewno warto zaakcentować fakt coraz lepszego wykrywania nieetycznego pozycjonowania przez Google. Dzięki temu pozycje firm, które solidnie podchodziły do kwestii marketingu w wyszukiwarkach umocniły się, a ich wysiłki wreszcie zostały docenione. Z całą pewnością dla takich właśnie firm był to dobry rok.

Największa porażka 2016

Tak jak wspomniałem w kwestii sukcesów, tutaj także ciężko wskazać konkretne wydarzenia. Na pewno część firm zapamięta rok 2016 jako jeden z gorszych w swojej działalności. Wynika to przede wszystkim z faktu, że Google coraz lepiej radzi sobie z wykrywaniem działań sztucznie podnoszących pozycje i skutecznie im zapobiega. W efekcie prowadzi to do braku efektów, a to przekłada się bezpośrednio na niezadowolenie klientów i zrywanie umów. Taka działalność ze strony Google dla sporej grupy firm/osób jest koszmarem. Dla firm, które od lat wypracowują swoją pozycję i działają rzetelnie umożliwia w końcu czerpanie korzyści z przestrzegania zasad.

Najważniejsza zmiana w 2016

Możemy mówić o zmianach w kilku aspektach. Zaczynając od tego finansowego, warto zauważyć, że zmienił się sposób rozliczeń agencji pozycjonerskich z klientami. Przez długi czas obowiązywała stawka za konkretne pozycje (czyli opłata za wyniki). Aktualnie coraz więcej umów rozliczanych jest na zasadzie opłaty stałej. Oznacza to tak naprawdę powrót do początków, kiedy 8 czy 9 lat temu to właśnie ten model był głównie realizowany. Idąc dalej należy wspomnieć o coraz większej glokalizacji, która utrudnia sprawdzanie i monitorowanie pozycji strony. W efekcie pozostaje nam tylko analiza ruchu poprzez Google Analytics i ewentualnie poprzez Konsolę Google.

Zmianie ulega też sposób komunikacji firm z agencjami – zauważamy ponowną dominację merytoryki i fachowości akcji, które zastępują dotychczasowe, powszechne konkurowanie ceną.

Odczuwalną zmianą jest również coraz większe docenianie stron mobilnych lub z tych z wersją RWD w wynikach wyszukiwania pokazywanych na urządzeniach mobilnych. Trend ten jest też coraz bardziej zauważalny w zapytaniach, które otrzymujemy.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

Z mojego punktu widzenia najważniejszym wydarzeniem było wprowadzenie przez Google statusu PREMIER w swoich certyfikatach przyznawanych agencjom. Co prawda nie jest to stricte związane z SEO, jednak w pewnym stopniu łączy się to z wyszukiwarkami.

Najciekawsze trendy w 2016

Najciekawszym trendem było zdecydowanie docenianie stron mobilnych lub z wersją RWD w wynikach wyszukiwania na urządzeniach mobilnych. Patrząc z drugiej strony – karanie witryn, które nie są dostosowane do takiego widoku.

Zauważalny jest również trend, w którym firmy (w tym sklepy internetowe) starają się dostarczyć coraz więcej wartości dodanej – wiedzą bowiem, że mogą zostać za to dodatkowo wypremiowane przez Google.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Całe „pozycjonowanie” jest jednym wielkim wyzwaniem. Porównując rok 2016 do np. 2010, można śmiało powiedzieć, że jest zdecydowanie trudniej, a agencje stawiane są przed coraz to nowymi wyzwaniami.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

Ciężko wskazać konkretną kampanię – zwłaszcza dlatego, że spektakularnymi sukcesami raczej mało kto w tej branży się chwali, aby czasem nie pokazać zbyt dużo swojej konkurencji… Szanujemy to. 🙂

Ocena obecnej kondycji branży

Na pewno zauważalna jest obecność mnóstwa małych firm. Z jednej strony psują one rynek zaniżając wyceny i nie wywiązując się z warunków umowy. Patrząc na to z drugiej strony klient po przejściach, kiedy przychodzi do dużej, rzetelnej agencji docenia jej pracę dwukrotnie.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Z całą pewnością będzie to jeszcze większe promowanie dobrego contentu przez Google. Możemy się spodziewać także nasilenia walki Google z duplicant content oraz zaniżania w rankingach pozycji witryn niedostosowanych do urządzeń mobilnych.

Od strony administracyjno – formalnej myślę, że pojawi się kilka wyroków sądowych wskazujących jak w przyszłości będą traktowane różne kontrowersyjne kwestie związane z czymś tak nienamacalnym jak pozycjonowanie.

Myślę również, że rynek firm pozycjonerskich nieco się skurczy. Przypuszczam, że małe firmy nie będą w stanie utrzymać się na rynku. Zwłaszcza te, w których pozycjonowanie polega głównie na maszynowym zdobywaniu linków.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

W roku 2017 Google na pewno zaskoczy nas kilkoma aktualizacjami swojego algorytmu. Trzeba trzymać rękę na pulsie i na bieżąco śledzić wszystkie pojawiające się zmiany.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Najbardziej zauważalne będzie bonusowanie stron mobilnych lub z wersją RWD w wynikach wyszukiwania oraz coraz większe docenianie dobrego contentu.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę w 2017

Należy być czujnym i śledzić działania Google. Jestem pewny, że w 2017 nastąpią takie zmiany algorytmu Google, które prawie definitywnie poradzą sobie ze wszelkim SPAMEM.

————————————————-

Sebastian Suma
CEO, Sempai

Najważniejszy sukces 2016

Biorąc pod uwagę tylko polski rynek, znacznie podniosła się świadomość wykorzystania analityki webowej w prowadzeniu biznesu online. Agencje mocno edukują rynek poprzez szkolenia, konferencje, webinary. Coraz rzadziej spotyka się serwisy www bez integracji z Google Analytics (wraz z modułem e-commerce). Dzięki temu klienci są w stanie wyznaczać realne cele w kampaniach, potrafią analizować raporty, czują wielokanałowość marketingu, w efekcie czego podejmują lepsze decyzje w prowadzeniu swoich biznesów online.

Największa porażka 2016

Brak interesujących case studies z wykorzystania SEM w segmencie B2B. 🙂

Najważniejsza zmiana w 2016

Do grona najważniejszych zmian, jakie zaszły w 2016 roku, z pewnością można zaliczyć ujednolicenie wyglądu wyników wyszukiwania dla wszystkich typów urządzeń. Bezpośrednio wpłynęło ono na usunięcie prawego łamu reklamowego w wyszukiwarce Google na komputerach oraz zwiększenie limitu reklam Adwords ponad wynikami organicznymi z 3 do 4. Całość zmian jeszcze mocniej zdeterminowała strategię “wyświetlaj swoją reklamę na górze wyników albo zgiń”, ponieważ kolejne 3-4 przekazy plasowane są odtąd poniżej wyników organicznych, gdzie – z uwagi na konieczność przewijania ekranu – mają niską oglądalność i klikalność. Usunięcie prawego łamu reklamowego pozostawiło więcej przestrzeni na stronach wyników wyszukiwania w poziomie. Miejsce to zostało zagospodarowane w połowie roku, gdy pojawił się nowy format reklamowy w sieci wyszukiwania (ETA – rozszerzone reklamy tekstowe), zwiększający łączny limit znaków w przekazie z dotychczasowych 95 aż do 140.

Kolejną wielką zmianą jest Pingwin w czasie rzeczywistym. Od kilku lat aktualizacje algorytmu Google pojawiały się cyklicznie w nieregularnych odstępach czasu. Nadejście każdego “kolejnego” Pingwina siało postrach w branży SEO – serwisy o słabym spamowym profilu linków dostawały kary, inne z kolei mogły w jednej chwili spaść drastycznie w dół z nawet z bardzo wysokich pozycji w SERP. W 2016 roku wraz z nadejściem Pingwina 4.0 sytuacja się zmieniła. Update algorytmu zaczął działać w czasie rzeczywistym, jeszcze dokładniej eliminując spam z wyników wyszukiwania. Jest też jasna strona analizy profilu linków w czasie rzeczywistym. Po pierwsze, serwisy mogą szybciej “wychodzić z kar” nałożonych przez algorytm, a po drugie – algorytm w większym stopniu oddziałuje na konkretne podstrony lub/i sekcje serwisów aniżeli na całe domeny.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

W tym miejscu wspomnę o dużej rewolucji na linii agencje SEM – Google i ukłonie Google w stronę najlepszych agencji ze statusem Partnera Google. Google zainicjowało długo oczekiwaną segmentację partnerów i wprowadziło nowy status Google Partner Premium wraz ze specjalizacjami dla agencji.

Najciekawsze trendy w 2016

Prawdziwy “rok mobile”

Praktycznie każdy rok na przestrzeni ostatnich 5 lat był obwieszczany “rokiem mobile”. I choć rzeczywiście dynamika wzrostu wykorzystania urządzeń mobilnych była wówczas ogromna, dopiero w 2016 roku ich wykorzystanie w internecie było większe niż urządzeń desktopowych. Tak obecnie wyglądają statystyki globalne, jednak analizując sytuację w poszczególnych krajach, stan ten nie jest tak oczywisty. W Europie Zachodniej czy USA wciąż korzystanie z Internetu na desktopach dominuje, z kolei zgoła odmienna sytuacja jest w krajach azjatyckich, takich jak Indie, Japonia czy Chiny.

Konsumpcja wideo online, zwiększone nakłady na wideo marketing

Jeśli weźmiemy pod uwagę dynamikę wzrostów, to wideo marketing jest trendem wiodącym w 2016 roku. Tendencja ta najprawdopodobniej będzie się utrzymywać jeszcze przez co najmniej kilka najbliższych lat. Szacuje się, że w 2017 roku 69% ruchu w Internecie będą generowały właśnie treści wideo. Warto tutaj wspomnieć, że Youtube obecnie jest drugą najpopularniejszą wyszukiwarką na świecie. Nawet największe portale społecznościowe takie jak Facebook czy Instagram również mocno stawiają na treści wideo. Reklamodawcy wyczuli również marketingowy potencjał Snapchata czy Periscope.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Możliwość prowadzenia działań efektywnościowych w kampaniach mobilnych i ich raportowanie. Mobile daje możliwość szerokiego i dokładnego targetowania reklam, generuje ruch na stronach docelowych, jednak wciąż ciężko nakłonić użytkowników do finalizowania transakcji na urządzeniach moblinych. Analizowanie “conversion gap” w raportowaniu kampanii jest wciąż problematyczne, a szerokie wykorzystanie UserID w analityce to na ten moment nie lada wyzwanie.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

Wszystkie kampanie efektywnościowe przy dużych budżetach i ROAS>1000%. 🙂

Ocena obecnej kondycji branży

Wydatki na reklamę w Internecie z roku na rok są coraz wyższe. Obecnie do sieci trafia aż 25% budżetów reklamowych, zaś cała branża rośnie w tempie ok. 12% rocznie. SEM w tym torcie reklamowym od lat niezmiennie plasuje się na drugim miejscu – tuż po reklamie display. Ten trend ciężko będzie zmienić, bo reklama display napędzana przez programmatic buying i reklamę mobilną zyskuje na wartości i jest niekwestionowanym liderem w wyścigu po budżety reklamodawców. Na pewno nie jest to problemem dla agencji SEM, których działania już dawno wyszły poza wyszukiwarki internetowe, realizując kampanie display i wideo w dużych sieciach Double Click, GDN czy FBAds.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Z bardziej hermetycznych zmian ważnych dla agencji obsługujących kampanie Adwords to w 2017 roku niewątpliwie wydarzeniem o fundamentalnym znaczeniu będzie zmiana w wyglądzie panelu Google AdWords. Z dotychczasowych, lakonicznych doniesień wynika, że zmianie nie ulegnie sama struktura kampanii i sposób ich prowadzenia. Nacisk zostanie natomiast położony na interfejs, a więc sposób prezentowania danych i raportów. Należy się przy tym spodziewać modyfikacji w sposobie implementowania i miejscach występowania wielu funkcji i mechanizmów reklamowych.

Kolejną sprawą zapowiedzianą jakiś czas temu będzie wprowadzenie do wyszukiwarki Google indeksu Mobile First. Obecnie fakt, na jakich pozycjach w SERP pojawia się dana strona, jest determinowany w głównej mierze kondycją serwisu desktopowego. Dotyczy to zarówno wyszukań desktopowych, jak i mobilnych (choć w tym przypadku mogą dojść dodatkowe czynniki). Google nie posiada oddzielnych indeksów dla stron mobilnych i desktopowych. Ponieważ obecnie wyszukiwarka Google notuje więcej wyszukań mobilnych, firma testuje zmianę w algorytmie wyszukiwania, aby to właśnie kondycja strony mobilnej była najważniejsza i determinowała również wyniki w wyszukaniach desktopowych w SERP.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

Sądzę, że jednym z ważniejszych wyzwań będzie wykorzystanie potencjału wideo marketingu w kampaniach efektywnościowych. Dla wielu reklamodawców statystyki zasięgowe, takie jak odtworzenia wideo czy przyrost subskrybentów w kanale Youtube nie są najistotniejsze, oczekują oni odwiedzin i konwersji w swoich serwisach www. Patrząc na sieć reklamową Youtube i możliwość “spięcia” reklamy wideo z Google Shoping Ads czy ruchy w serwisach Facebook/Instagram w stronę tagowania produktów, widać, że najwięksi gracze na rynku reklamowym rozumieją potrzebę branży e-commerce.

————————————————-

Michał Adamczyk
SEM Group Manager, BrainJuice Group

Najważniejszy sukces 2016

W kategorii SEO/SEM chyba największym sukcesem można nazwać systematyczny wzrost wydatków na ten kanał komunikacji online. Jak wynika z ostatniego raportu AdEx „Marketing w wyszukiwarkach”, to w tym roku przekroczyliśmy historyczny próg osiągając wydatki na poziomie ponad 1,07 mld złotych. Wydaje mi się, że to jest najbardziej wymierny i konkretny sukces tej kategorii.

Największa porażka 2016

Dalsze zmniejszanie widoczności słów kluczowych w Keyword Planner, jeśli użytkownik nie posiada aktywnych kampanii reklamowych. Obecnie taka osoba zamiast zwyczajnego zaokrąglenia do np. tysiąca wyszukań, otrzymuje widełki pomiędzy 1000 a 10 000, co utrudnia część zadań związanych z analizą potencjału słów kluczowych.

Najważniejsza zmiana w 2016

Tak naprawdę to 2016 rok przyniósł dwie gigantyczne zmiany. Chodzi głównie o widoczność reklam linków sponsorowanych w SERP. Pierwszą ze zmian, było wyłączenie tak zwanej „prawej kolumny”, co miało miejsce na początku roku. Druga zmiana to wprowadzenie rozszerzonych reklam „ETA”. Obie zmiany to działania ukierunkowane na zwiększenie widoczności reklam AdWords w wyszukiwarce oraz poprawa ich jakości, gdyż od dawna w branży mówiło się o kiepskiej skuteczności reklam wyświetlanych w prawej kolumnie, choć paradoksalnie z moich doświadczeń wynika, że wiele kampanii e-commerce’owych najlepsze rezultaty odnotowywało wyświetlając się na pozycjach niższych niż 3, bo to się przekładało na najkorzystniejszy stosunek wydatków do liczby generowanych konwersji.

Najważniejsze wydarzenie w 2016

Po raz pierwszy w historii ruch mobilny w internecie był większy niż ruch desktopowy, co świadczy o zmianie przyzwyczajeń użytkowników, a co za tym idzie zmiany dla całej naszej branży, od tego jak prezentujemy treści, jak je reklamujemy i jak analizujemy zebrane dane. Dodatkowo idzie za tym deklaracja Google, że niebawem kolejność w SERP będzie zawsze mobile-first. Na równi można postawić, przynajmniej dla branży SEO, coraz szersze wykorzystywanie sieci neuronowych i deep machine learning w algorytmach.

Najciekawsze trendy w 2016

Bardzo podoba mi się polityka już nie tylko AdWords, ale również innych samoobsługowych systemów emisji reklam (np. Facebook Ads), w której coraz większe znaczenie kładzie się na modele reklamowe, gdzie celem jest nie tylko przejście do strony docelowej, ale dokonanie interakcji z marką na poziomie samej kreacji reklamowej. To dobra droga, ponieważ marki mogą mieć cele biznesowe, których podstawową metodą egzekucji wcale nie musi być kontakt ze stroną internetową. Przykłady podążania za tym trendem widać więc zarówno w Facebook Ads, GDN jak i w wyszukiwarce, czego przykładem są reklamy typu „tylko połączenie” oraz wchodzące dopiero reklamy „kliknij, by wysłać wiadomość”.

Najtrudniejsze wyzwania w 2016

Tutaj nie odkryję chyba Ameryki i też nie jest to wyzwanie tylko i wyłącznie roku 2016., ale ogólnie branży SEO/SEM. Chodzi mianowicie o trudne utrzymanie lub poprawę rentowności podmiotów specjalizujących się tylko w marketingu wyszukiwarkowym. Wiele agencji ma z tym coraz większe trudności, ponieważ klienci lobbują za jak najniższymi prowizjami, a dobrzy specjaliści są coraz drożsi, więc balansowanie powyżej granicy rentowności wymaga pracy na wysokich budżetach lub wypracowania innych metod wynagradzania pracy agencji jak np. succes fee, na co duża część klientów nie jest jeszcze gotowa. Wyzwaniem będzie więc jeszcze silniejsza edukacja klientów dotycząca czasochłonności pracy nad działaniami SEM/SEO lub opracowanie skutecznych i akceptowalnych przez klientów metod ewaluacji kampanii, a co za tym idzie skutkujących szansą na dodatkowe lub bardziej adekwatne wynagrodzenie agencji z tego tytułu.

Najciekawsza kampania/akcja 2016

Bardzo trudno dokonać jasnej weryfikacji kampanii z obszaru SEM/SEO ponieważ te są przeważnie mało widoczne i nie tak spektakularne, jak działania richmediowe. Odpowiedź na to pytanie pozostawię więc otwartą, bo zapewne każdy specjalista z branży ma taką swoją „perełkę” z 2016 roku. Dla mnie osobiście taką najciekawszą kampanią była promocja jednego z naszych klientów z branży deweloperskiej, gdzie poprzez wnikliwą analizę „customer journey” i modeli atrybucji udało nam się zoptymalizować kampanię w taki sposób, by w ciągu 10 miesięcy przyczynić się do sprzedaży kilkuset mieszkań. Sprzedaż i poszczególne etapy procesu zakupowego oraz efektywność źródeł ruchu były bardzo szczegółowo mierzone w systemie CRM, więc sukces tej kampanii rozpatruję nie tylko w kategoriach skutecznej egzekucji, ale również w implementacji bardzo zaawansowanej i wieloetapowej analityki.

Ocena obecnej kondycji branży

Wydaje się, że pomimo wielu wyzwań branża ma się całkiem dobrze. W umysłach klientów to wciąż AdWords jest kanałem, który dostarcza najbardziej jakościowy ruch oraz może być generatorem relatywnie tanich konwersji (cokolwiek pod tym pojęciem sobie zdefiniujemy). Widać również rozwój nowych narzędzi i opcji systemu AdWords, czy Double Click, więc sądzę, że stagnacja lub odwrócenie trendu raczej w najbliższym czasie nas nie spotka. Jeśli chodzi o już taką bardzo subiektywną ocenę, to mam wrażenie, że w wielu branżach (zwłaszcza finansówka) ceny za klika są absurdalnie wysokie. To powoduje duże bariery wejścia na rynek dla nowych podmiotów, które nie mają astronomicznych budżetów na marketing, nawet ten efektywnościowy, więc jest to spory problem. Być może rozwiązaniem będzie wprowadzenie stałej maksymalnej ceny CPC dla branży, co choć nie jest w interesie Google, może poprawić jakość branży oraz jakość stron internetowych, gdyż wtedy wzrośnie znaczenie Wyniku Jakości.

Jakie zmiany czekają nas w 2017

Na pewno dalszy rozwój algorytmów Google oraz formatów reklamowych, pozwalający użytkownikowi na łatwiejsze dotarcie do interesujących go treści, zaś reklamodawcom na lepsze dopasowanie kanałów i formatów reklamowych do założeń kampanii.

Jakie wyzwania czekają nas w 2017

Na pewno dużym wyzwaniem branży jest rozwój innych narzędzi z obszaru RTB, Programmatic, etc. Choć z drugiej strony to też ogromna szansa na rozwój całego performance digitalu, więc z zaciekawieniem będę obserwował nadchodzące miesiące, bo rywalizacja o piedestał marketingu efektywnościowego zapowiada się bardzo interesująco.

Jakich trendów możemy spodziewać się w 2017

Na pewno coraz większy udział urządzeń mobilnych, jako głównego kanału konsumowania treści internetowych oraz coraz bardziej zaawansowane algorytmy oceniające atrakcyjność treści dla danego użytkownika, co przełoży się na coraz większą personalizację information bubble, w jakiej przebywa użytkownik.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę w 2017

Myślę, że przy tak dynamicznym rozwoju narzędzi i rozwiązań z zakresu digital marketingu, nie tylko rok 2017, ale również kolejne lata to ciężka praca nad nowymi, bardziej miarodajnymi modelami atrybucji i analizą Big Data. Wydaje mi się bowiem, że obecnie znacznie większy nacisk kładziony jest na rozwój narzędzi i akwizycję użytkownika, niż na dokładną analizę zachowania i procesu zakupowego. Jeśli te dwa obszary osiągną podobny poziom rozwoju, dadzą szansę na świadomy i zrównoważony rozwój klientów.